Netanyahu'nun Mesut Yılmaz'dan istediği Siloam Yazıtı'nın Yahudi tarihindeki anlamı ne?

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Kudüs’te düzenlenen bir toplantıda yaptığı açıklamada, 1998 yılında dönemin Türkiye Başbakanı Mesut Yılmaz’dan Siloam Yazıtı’nı talep ettiğini söyledi.

Netanyahu, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bulunan ve son Yahuda Kralı Hezekiel dönemine tarihlenen bu tarihi eserin, o dönem İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olan Recep Tayyip Erdoğan nedeniyle Türkiye tarafından verilmediğini öne sürdü.Netanyahu’nun bu iddiası iki ülke ilişkilerine dair tartışmaları alevlendirirken, Siloam Yazıtı’nın Yahudi tarihi açısından taşıdığı önem yeniden gündeme geldi.

MÖ 8. yüzyıla uzanan yazıt, Kudüs’teki Hezekiel Tüneli’nin inşasını anlatan en önemli arkeolojik buluntulardan biri olarak kabul ediliyor.

Yahudi tarihinde Kral Hezekiel’in Kudüs’ü Asur kuşatmasına karşı savunmak için yaptırdığı tünel, dönemin mühendislik harikasını ortaya koyması bakımından da büyük değer taşıyor.SİLOAM YAZITI NEREDE?Türkiye’deki İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen Siloam Yazıtı, 19. yüzyılın sonlarında Osmanlı topraklarında bulunmuş ve o tarihten bu yana müze envanterinde yer alıyor.

Netanyahu’nun 27 yıl öncesine uzanan iddiası, hem arkeolojik mirasın sahipliği hem de iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler açısından yeni tartışmalar yaratmış durumda.ŞİLOAH/SİLOA YAZITI-SİLVAN YAZITI Milli Savunma Üniversitesi Rektörü Prof.

Dr.

Erhan Afyoncu Siloam Yazıtıyla ilgili "Türkiye'de bulunan Yahudi tarihiyle ilgili 3 önemli yazıtın en önemlisidir.

Yazıt, 1880'de Kudüs’te Şiloah Tüneli (Hezekiel Tüneli) içinde bulundu.

Fenike Alfabesi'yle yazılan tablet tünelin duvarında bulunuyordu.

Şehrin dışında Kidron Vadisi'nde bulunan Gihon kaynağındaki su yaklaşık 500 metrelik bir kanalla şehirde inşa edilen Şiloah Havuzu’na yönlendirilmişti. 6 satırlık yazıtın M.Ö. 8. yüzyılda yapılan bu kanalı anlattığı iddia edilir.

Metin, Eski Ahit'te Kral Hezekiya döneminde anlatılan Asur kuşatması tehlikesine karşı inşa ediken su kanalıyla ilişkilendirilmiş olsa da, tarihiyle ilgili farklı görüşler de vardır.

Şiloah Yazıtı çıkarılırken kırıldı. 1882'de İstanbul'a Müze-i Hümayun'a gönderildi.

Bugün İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ndedir.

Yahudi bilim adamları yazıtın Türkiye için önemli olmadığını iddia edip, değişik argümanlar ileri sürerek İsrail'e verilmesi yönünde ortam oluşturmaya çalıştılar.

İsrailli yöneticiler ise yazıtı Türkiye'den birçok defa talep ettiler. 1998'de Netanyahu, Başbakan Mesut Yılmaz'dan yazıtı istedi, kabul edilmedi. 2007'de Kudüs Belediye Başkanı Uri Lupoliansk, Türkiye'nin İsrail Büyükelçisi Namık Tan'dan yazıtı talep etti.

Reddedildi.

En son ise 2022'de İsrail Cumhurbaşkanı Herzog Türkiye'ye geldiğinde yazıt gündeme geldi.

Yetkililer bu hususun sözkonusu bile edilemeyeceği cevabını verdiler.

Bu yazıt 1882'de İstanbul'a geldiğinde Kudüs Osmanlı toprağıydı.

Kendi toprağımızdan çalınmasın diye başkentteki imparatorluk müzesine getirmiştik.

O dönemde İsrail diye bir devlet de yoktu." değerlendirmelerde bulundu.İŞTE SATIR SATIR SİLOAM'DA YAZAN İFADELER?1. satır: …kazısı; kazı nasıl yapıldı; daha….2. satır: Kazmalar aynı doğrultuda ve birbirine karşı idiler.

Kanalın açılmasına üç endaze kala sesler işitildi.3. satır: Bu sesler karşılıklı olarak birbirine bağıranların sesi idi.

Çünkü orada kuzey ve güneyinden açılan tünel birleşiyordu.

Ve o gün4. satır: Kanal açılmış oldu.

Tünelin açılması ile her iki taraftaki işçiler ve kazmaları karşılaştılar.5. satır: Sular kaynaktan bin endaze uzaklıktaki havuza aktı ve6. satır: İşçilerin başları üstündeki kayanın yüksekliği yüz endaze idi.