Haber Detayı
New York’ta yasaklanan sebze; enginar uğruna kurşun yağmuru
Amerika’da bir dönem içki, altın ya da silah değil; sıradan bir sebze olan enginar mafyanın elinde şiddetli çatışmalara yol açtı. “Enginar Savaşları” nasıl başladı, nasıl sona erdi?
İçki, altın ya da silah değil… Amerika’daki ilk iki kıyı mafya savaşlarından birinin sebebi sıradan bir sebzeydi: Enginar. 1920’ler ve 30’larda Kaliforniya’dan New York’a uzanan bu sıra dışı hikaye, enginarı hem mafyanın gözde “kaçak malı”na hem de şiddetli çatışmaların merkezine dönüştürdü.KALİFORNİYA’DA ENGİNARIN YÜKSELİŞİEnginar, Amerika’ya 1880’lerin sonunda İtalyan göçmenler sayesinde geldi.
Özellikle San Francisco’nun güneyindeki San Mateo kıyıları, sisli havası ve verimli toprağıyla bu sebze için idealdi.
Patates ve tahıl yerine enginar, brokoli ve Brüksel lahanası gibi ürünler ekilmeye başladı. 1890’lardan itibaren soğutmalı tren vagonları devreye girince enginar, ülke çapında taşınabilir ve pahalı bir meta haline geldi. 1920’lere gelindiğinde Amerika’daki enginarların neredeyse tamamı bu bölgede yetişiyordu.Kazanç büyüdükçe, tarlaları korumak için çiftçiler silahlandı.
Av tüfekleri, palalar ve köylüler arasında şiddetli kavgalar gündelik hayatın parçası oldu.
Bu ortam, organize suç için bulunmaz fırsattı.“ENGİNAR KRALI” VE NEW YORK MAFYASIO dönemde New York’ta yükselen mafya aileleri enginarı fark etti.
Sicilya doğumlu mafya babası Ciro Terranova, Morello ailesinin desteğiyle pazarı ele geçirdi. “Enginar Kralı” olarak anılan Terranova, toptancıları sadece kendisinden alışveriş yapmaya zorladı.Bu sistemle fiyatları %30’a kadar yükseltti.
Reddedenler, dövülüyor, malları parçalanıyor, aileleri tehdit ediliyordu.
Bronx Terminal Pazarı, 1930’ların başında “Enginar Savaşları”nın simge mekanı haline geldi.Kaliforniya’da ise mafya ajanları, çiftçileri düşük fiyattan satış yapmaya zorladı.
Çiftçilerle mafya arasındaki bu gerilim, sık sık şiddete dönüştü.
Rakip tarlalara pala saldırıları, sabotajlar, hatta küçük uçaklarla “gaz bombası atıldığı” söylentileri dönemin gazetelerine yansıdı.NEW YORK’TA ENGİNAR YASAĞIOlaylar öyle büyüdü ki, 1935’te New York Belediye Başkanı Fiorello LaGuardia müdahale etti.
Bronx’ta polis eşliğinde bir kamyonun arkasına çıkıp enginar satışını “şehir için ciddi bir tehdit” ilan etti ve New York’ta enginarı yasakladı.Basın yasağı alaya aldı: Bir sebzenin yasaklanması, halk için absürt görünüyordu.
Ama tam da bu yasak, enginara ilgiyi daha da artırdı.
Bir hafta sonra yasa kaldırıldı; fakat Terranova’nın tekelini kırmaya yetti.MAFYA MALINDAN SÜPER GIDAYAEnginar, mafyanın elinde bir dönem yasadışı ticaretin simgesine dönüşmüştü.
Ancak 1940’lardan sonra tekel bozuldu ve enginar hızla Amerikan mutfağında yaygınlaştı.
Bugün hâlâ Amerika’daki enginarların %99’u San Francisco’nun güneyinde yetişiyor.
Fakat artık Bronx sokak kavgalarının değil, antioksidan zengini “süper gıda” olmanın sembolü.Bir sebze, nasıl olur da mafyanın elinde koca bir şehri yasağa, çiftçileri pala kavgalarına ve gazeteleri manşetlere sürükler? “Enginar Savaşları”, sadece tarım tarihinin değil, organize suç tarihinin de en ilginç sayfalarından biri.Odatv.com
