Haber Detayı
Tatlı, tuzlu, ekşi, acı ve umami: Şeflerin sırrı olan 5. tat nedir?
Lezzetin beşinci boyutu olarak tanımlanan umami, yemeklere derinlik ve doyuruculuk katıyor. Peki umami tam olarak nedir, hangi besinlerde bulunur?
Y üzy ıllardır tat algımızı tatlı, tuzlu, ekşi ve acı olarak sınıflandırıyorduk.
Ancak 20. y üzy ılın başında Japon bilim insanı Kikunae Ikeda, insan dilinin farkında olmadan başka bir tadı daha algıladığını keşfetti: Umami .
Bug ün gastronominin vazgeçilmez unsurlar ından biri olan umami, yemeğe “etli, doyurucu ve derin” bir lezzet katıyor.
UMAMİ NEDİR?
Umami kelimesi Japonca’da “lezzetli, ho ş tat” anlamına geliyor.
Bu tat, glutamat, inosinat ve guanylat gibi amino asit ve n ükleotitlerin birle şimiyle ortaya ç ıkıyor.
Dilimizdeki özel reseptörler bu maddeleri alg ıladığında, yemeğin tadı daha yoğun ve tatmin edici hale geliyor.
UMAMİ HANGİ BESİNLERDE BULUNUR?
Umami , do ğada bir çok g ıdada doğal olarak bulunuyor.
Özellikle: Olgunla şmış peynirler (parmesan, rokfor gibi) Domates ve mantar Et suyu, kemik suyu Fermente gıdalar (soya sosu, miso, balık sosu) Deniz ürünleri (ton bal ığı, karides, yosun) Bu gıdalar, umami a ç ısından zengin oldukları i çin yeme ğin genel lezzet dengesini artırıyor.
NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?
Umami, yaln ızca damakta bıraktığı tatla değil, aynı zamanda iştah a ç ıcı ve doyurucu etkisiyle de dikkat çekiyor.
Yemeklerde umami dengesi sa ğlandığında, fazla tuz veya yağ eklemeye gerek kalmadan lezzet artırılabiliyor.
Bu da daha sağlıklı ve dengeli bir beslenme anlamına geliyor.
GASTRONOMİDE UMAMİ DOKUNUŞU Profesyonel şefler, umamiyi bir “lezzet katmanı” olarak tanımlıyor.
Yemeğe derinlik ve denge kazandırmak i çin umami içeren malzemeler kullanmak, s ıradan bir tarifi gurme seviyesine taşıyor.
Örne ğin; domates sosuna birka ç damla bal ık sosu eklemek veya parmesan rendesiyle servis yapmak, umami etkisini g üçlendiriyor.
