Haber Detayı
Olay yerinden bildiriyorum... Burada yapılan Türk dönerinin Alman versiyonu
Avrupa’nın en büyük kongrelerinden biri Berlin’de olunca, yolumu ne yapıp edip ‘Küçük İstanbul’a düşürdüm. Zira hepinizin bileceği gibi Türkiye ile Almanya arasında son dönemde yükselen bir ‘döner’ tartışması var: Almanların mı yoksa Türklerin mi? Tarihsel olarak baktığımızda döner, elbette bizim coğrafyaya ait. Ancak tartışma, nasıl yapılması, yani standardının ne olması gerektiğinde takıldı. İstanbul merkezli Uluslararası Döner Federasyonu (UDOFED) dönerin, Avrupa Birliği ülkelerinde de Türkiye’deki standartlara göre üretilmesi için 2022’de yaptığı başvuruyu yenice geri çekti. Peki Almanya’daki dönercilerin bu duruma yorumu ne? Alman döneri mi yoksa Türk döneri mi daha iyi? Kreuzberg’den bildiriyorum.
PORSİYONLAR ÇOK BÜYÜK, ETİ DAHA LEZZETLİ VE BOL SOSLA SERVİS EDİLİYOR“Siz döneri bir de burada yiyin!
Türkiye’dekiler biraz sası (tatsız-tuzsuz).”Hürriyet’in kültür, sanat yazarı Sayım Çınar da Berlin’deydi.
Buluştuk.
Kendi aramızda Türkçe konuştuğumuzu duyan taksici Ferhat Irmak da katıldı sohbete.
İşte bu lafı da o sohbette etti.
Hatta “en iyisi” dediği Hasır Döner’in önüne bıraktı bizi.
Peki neydi bu Alman dönerinin alametifarikası?SAYIM ÇINAR İLE KEŞFE ÇIKTIKRestoranın girişinde uzun bir sıra vardı.
Sıradakilere şöyle bir baktık; yabancılar fazlaydı.
Her milletten demek daha doğru.
Sıramız gelince içeri oturduk.
Alman usulü ekmek arası, İskender ve pilav üstü söyledik.Öncelikle porsiyonlar çok büyüktü.
İki kişi çok rahat doyar.
Bizdeki gibi 80 gr, 150 gr, 200 gr diye bir ayrım yok.
Bol kepçe.
Türk usulü İskender ve pilav üstü Türkiye’deki gibi servis ediliyor.
Etinin lezzeti ise üzgünüm ama Türkiye’de son yediğimden daha iyiydi.
Sayım da aynı fikirde.
Diyor ki: “Eti, daha lezzetli, daha sulu.
Kurutmamış, kıvamında pişirmişler.
Soslarını da beğendim.”Asıl farklı olan, “Alman döneri” dedikleri, ekmek arası olandı.
Kendi yaptıkları taze ekmeğin içinde, dana etinden hazırlanan döner, mor lahana, marul, turşu ve kırmızı soğan, sebzeler ve yanı sıra bol sos ile servis ediliyor.ALMAN DAMAK ZEVKİNE GÖREHasır Döner’in işletme müdürü Serkan Dereli’ye bırakıyorum sözü: “Zaten döneri, ‘Alman’ yapan da bol sebze ve yeşillik yanı sıra soslarla servis edilmesi.
Almanlar, Türkiye’deki gibi sadece patates ya da domates ile servis edilmesine alışkın değil.
Onların damak zevkine uymuyor.
Biz de 7-8 çeşit sebze koyuyoruz. 3-4 çeşit sos; naneli yağ, acılı sos, sarımsaklı yoğurt ile daha da lezzetli hale getirmeye çalışıyoruz.
Eti iyi marine ediyoruz.
Herkesin bir tarifi var.
Soğanı karamelize olarak koyuyoruz biz mesela.”YAPANLAR DA SATANLAR DA TÜRKTürkiye’nin başvurusunu geri çekmesine yorumu ne?
Diyor ki: “Alman döneri denildiğinde gülüyoruz.
Her hafta bir TV ya da gazete geliyor çekime.
Onlara da söylüyoruz, bizim yaptığımız Türk dönerinin Alman versiyonu ama bunu yapan ve satanlar yine Türkler.
Dolayısıyla bir yarış halinde değiliz.
Çekememezlik falan yok!
Sadece Alman standartları ile Türkiye’dekiler farklı.
Bu açıdan bakılmalı ve bizi de rahat ettirecek yeni bir çözüm bulunmalı.”Yeri gelmişken UDOFED Başkanı Muhammer Nezif Emek, Hürriyet’e verdiği röportajda “Başvurumuz, dönerin tarifini kısıtlıyordu.
İtiraz da bunaydı.
İçeriğini değiştiremeyeceğimiz için başvuruyu geri çektik.
Herkesi kapsayan, en doğru başvuruyu yapacağız” diyerek yeni başvuru hazırlığında olduklarını duyurdu.AVRUPA’DA DÖNERİN YILLIK CİROSU 3.5 MİLYAR EUROAvrupa Türk Döner İmalatçıları Üreticileri Derneği’ne göre, Avrupa’da günde yaklaşık 600 ton döner üretiliyor, yaklaşık 80 bin kişiye istihdam sağlanıyor.
Yıllık ciro ise 3.5 milyar Euro civarı.Aslında Türkiye’nin, AB’ye yaptığı başvurunun asıl amacı ‘döner’ geleneği ve etin hazırlanış şekillerini korumak.
Ancak “tek” bir standardın kabulü Avrupalı dönercilerin işlerine sekte vuracaktı.
İtirazlar da bunaydı.
İşte yorumlar:Yusuf Okutan: “Yani bizim döneri yapış şeklimiz beğenilmiyorsa neden o zaman Türkiye’de ‘Alman Döneri’ dükkanları açılıyor.
Demek ilgi var.
Bırakalım da döneri kim, nasıl yemek isterse yesin.
Yoksa dönerin zaten Alman değil Türk olduğunu herkes biliyor.”Tufan Tunç: “Berlin’de yapılacak ilk 10’ listesindeyiz. ‘Gemüsse (sebze) döner yemeden dönme!’ Ki buraya turist olarak gelen Türkler de yemeden dönmüyor.
Döner, artık Türk mutfağı kadar Alman mutfağına da ait.”Mustafa Topçuoğlu: “Asıl Türkiye’de bu işin bir standardı yok.
Nereye gitseniz farklı lezzet farklı fiyat.
Bu işi yapacaklarsa önce Türkiye’den başlasınlar.”SORU-YORUM: TÜRKİYE’DEKİ DÖNERCİLER İÇİN DÜŞÜNME VAKTİŞimdi diyecekler ki; “Ama maliyetler!” Almanya’da benzer bir ekonomik dar boğazdan geçiyor ama nasıl oluyor da hem de kur farkına rağmen 2 kişinin doyacağı türden döner 8.50 Euro (410 TL) olabiliyor?Tavuk döner yediğinde “zehirlenir miyim?” gibi bir soru işareti olmadığı gibi et dönerinin tadı (salata ve sossuz olarak da) daha lezzetli, gramajı da yüksek.
Bu kalitedeki bir döneri Türkiye’de ancak belirli semtlerde, bin lira ve üstü yemek mümkün.
Dolayısıyla Türkiye’deki dönercilerin “döner bizimdir” demek yerine, şapkasını önüne alıp, döneri daha lezzetli ve ulaşılabilir kılmanın metotlarını da düşünmesi gerek.
