İki şair... Çankırı’da başlayan arkadaşlık... Ankara’da TİP’e üyelik... Ve: Şiirsel olmayan ahlaki ayrılık

Edebiyat dünyasında şair çatışmaları kavgaları hep oldu.

Kimi zaman bu ayrılıklar fiziksel şiddete bile dönüştü…Günümüzde iki şairinin ilişkisi romanlara filmlere konu olacak zaman süreci geçirdi:Hâlâ şiir sevenler arasında “ya Ataol Behramoğlucu ya da İsmet Özelci olacaksın” tartışması var…Bugün biri solda, diğeri sağda iki edebiyatçı!

Oysa dün yolları aynıydı…İkilinin dünü ve bugünü üzerine en son Prof.

Okan Toygar'ın Ataol Behramoğlu ile yaptığı “Hayatımız Güzeldir” adlı nehir söyleşi kitabında okuyoruz.Sayfaları çevirdikçe iki şairin kamuoyu önünde birbirine hiç hakaret etmediği görülecektir.Ataol Behramoğlu, röportajlarında “İsmet Özel benim yakın dostumdu, ama artık fikirlerimiz tamamen farklı” dedi.

İsmet Özel de “Ataol’la aramızda dostluk bitti ama geçmişteki emeğe saygım var” anlamında ifadeler kullandı.Victor Hugo’nun “Sefiller” romanındaki Jean Valjean ve Javert gibi; tam anlamıyla düşman değiller aslında birbirlerini anlamaya çalışan iki ayna…Ya sonra?ÇANKIRI GÜNLERİİkisi de memur ailesine mensup; biri öğretmen diğeri subay çocuğu…Çankırı’da başlayan arkadaşlıkları var.

Ataol Behramoğlu, İsmet Özel’in ablası Aysel ile, İsmet Özel ise Ataol’un kardeşi Namık Kemal ile aynı sınıfta… Sık görüşüyorlar.İsmet Özel lise döneminde pek şiirle ilgili değil, Nat King Cole vari şarkılar söylüyor.İkili üniversiteye Ankara’ya geliyorlar.

Behramoğlu DTCF, İsmet Özel Siyasal’da okuyor.İkisi de Türkiye İşçi Partisi’ne üye oluyor.

Sıklıkla TİP lokalinde buluşuyorlar.

Şiir konuşuyorlar.

İsmet Özel’in şair Ülkü Tamer’den etkilendiği dönem…O kadar samimiler ki Ataol, eşi Necmiye Alpay ile aile sorunlarını bile İsmet Özel’e anlatıyor.Marksizm üzerine tartışıyorlar.Sürgün hayatında Ataol’a Fransızlar burs önerisinde bulunuyor, Ataol, İsmet Özel’i öneriyor.

Fakat pasaport alamıyor İsmet Özel, burstan yararlanamıyor.

O derece dostlar…Edebiyat dergilerinde birbirlerini övüyorlar hep, İsmet Özel, “bizim kuşak içinde Orhan Veli şiirine en yakın duran Ataol Behramoğlu’dur” diyor.Birlikte “Halkın Dostları”, “Militan” gibi edebiyat dergileri çıkarıyorlar.

Behramoğlu’nun “Bir Gün Mutlaka” ile İsmet Özel’in “Evet, İsyan” şiirini yazdığı dönem…Behramoğlu, “Bir gün mutlaka yeneceğiz, umut var” diyor, İsmet Özel, “Bir şey yapmam gerekiyor, ama ne?” diye soruyor.Gelecek güzel günlere inanıyorlar.

Her toplumsal mücadelenin içindeler…Devlet tarafından mimliler; Ataol Behramoğlu Erzincan, İsmet Özel Muş’ta sürgün askerliğe gönderiliyor.Ataol, “Yıkılma Sakın” şiiri yazıp İsmet Özel’e gönderdi.

İsmet de aynı isimle şiir yazıp Ataol’a gönderdi.

Memet Fuat iki şiiri de “Yeni Dergi” de yayınladı.“Bir Ermeni General” (1969) kitabını birlikte yazdılar.İLK AYRILIKİsmet Özel zamanla Kemal Tahir etkisine girdi.

Türkçülükten İslam’a geçişin ara durağı…Ataol Behramoğlu, sosyalist ve laik bir çizgiyi sürdürürken, İsmet Özel, 1974’te yayımladığı “Amentü” şiiriyle İslami-milli dünya görüşüne yöneldi.Bu değişim, ikili arasında dünya görüşü ve estetik farkı yarattı. 1980’lerden sonra artık aynı çevrelerde görülmediler.

Dostluktan karşıtlığa uzanan bu hikaye, genellikle “Türk şiirinin ideolojik kırılmasının sembolü” olarak hâlâ gösterilmektedir.Behramoğlu nehir söyleşisinde İsmet Özel’in kişiliğini Dostoyevski’ye benzetiyor; gençliğinde Batıcı, devrimci bir çevrededir; Sibirya sürgününden sonra derin bir inanç dönüşümü yaşar yazar!

İsmet Özel ise, “Waldo Sen Neden Burada Değilsin” eserinden “Erbain”e kadar kendi kuşağını ve ideolojik geçmişini “yargılayan” bir şair değil midir?AYRILIĞIN AHLAKİ SEBEBİAtaol Behramoğlu’nun eski günler hatırasına suskunluğu, İsmet Özel’in Sivas Madımak Otel katliamını onaylarcasına demeçler vermesiyle bozuldu.

Konu artık, ideolojik değil, insani idi, ahlaki idi.Ataol Behramoğlu, İsmet Özel’in Madımak katliamı sonrası kutuplaşmayı derinleştiren tavrına ateş püskürdü.

Türkiye siyasetinde tarihsel kırılmaya, ideolojik saflaşmaya örnektir iki şairin hayatı…Son söz şunu da eklemeliyim:Gençliğinde aynı ideolojik kampta yer alan bu iki şairden Behramoğlu, inandığı çizgide kaldığı için hapis yattı.İsmet Özel ise yön değiştirip sisteme mesafe koyduğu için hapislikten uzak kaldı…Cemile Y.

ÇetinOdatv.com