Yurttaş geçim, Bakan Göktaş 'doğurganlık' derdinde: 'Demografik yapı güçlendirilmeli'

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın 2026 yılı b ütçe ve kesin hesap görü şmeleri başladı.

Plan ve B ütçe Komisyonu'nda sunum yapan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakan ı Mahinur Özdemir Gökta ş, ekonomik sorunlarıyla baş etmeye çalışan yurttaşın gerçek sorunlarını konuşmak yerine Bug ün, elimizdeki veriler, aile ve nüfus yap ısında önemli bir dönü ş üme i şaret ediyor.

Evlilik yaşı ile boşanma ve hi ç evlenmeme oranlar ının y ükselmesinin de etkisiyle tek ki şilik hane oranı y üzde 20’ye ula şmıştır.

T üm dünyada oldu ğu gibi doğurganlık hızımız gerilemiş, aile kurumunun ve demografik yapının g üçlendirilmesi art ık toplumsal bir öncelik haline gelmi ştir ifadelerini kullandı.

Plan ve B ütçe Komisyonu, AKP Samsun Milletvekili Mehmet Mu ş başkanlığında, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 2026 b ütçesi ve kesin hesab ının g örü şmeleri i çin topland ı.

TEK KİŞİLİK HANE ORANI YÜZDE 20’YE ULAŞMIŞTIR Komisyonda bakanlığın 2026 yılı b ütçesine ili şkin sunum yapan Bakan Mahinur Özdemir Gökta ş, ş öyle konu ştu: Aile, milletimizin k ökü, kültürümüzün ta şıyıcısı, medeniyetimizin temelidir.

Bu nedenle aileyi korumak ve g üçlendirmek, bir sosyal politika olman ın ötesinde, tarihimize, kültürümüze ve gelece ğimize karşı bir sorumluluktur.

Bu sorumluluk, Anayasamızın 41. maddesinde a ç ık ça ifade edilmektedir.

Fakat bugün elimizdeki veriler, aile ve nüfus yap ısında önemli bir dönü ş üme i şaret ediyor.

Evlilik yaşı ile boşanma ve hi ç evlenmeme oranlar ının y ükselmesinin de etkisiyle tek ki şilik hane oranı y üzde 20’ye ula şmıştır.

T üm dünyada oldu ğu gibi doğurganlık hızımız gerilemiş, aile kurumunun ve demografik yapının g üçlendirilmesi art ık toplumsal bir öncelik haline gelmi ştir.

Cumhurbaşkanı Yardımcımız başkanlığında, bakanlığımız koordinesinde y ürütülen, Nüfus Politikalar ı Kurulu ile ülkemizin demografik yap ısına ilişkin politikaları stratejik bir vizyonla ele alıyoruz.

Öte yandan, ' aile'yi oda ğına alması bağlamında bir ilk olan Ailenin Korunması ve G üçlendirilmesi Eylem Plan ımızı kararlılıkla uyguluyoruz. 'Aile Dostu Ekosistem' anlayışıyla, aileyi koruyan, değerlerini yaşatan, kuşaklar arası dayanışmayı g üçlendiren ve güçlü bir toplumun temelini ailede gören bir vizyonla çal ışıyoruz.

Sayın Cumhurbaşkanımızın tensipleriyle ilan ettiğimiz 2025 Aile Yılı toplumun t üm kesimlerinde büyük bir teveccühle kar şılık buldu.

Bu tevecc ühe 81 il ziyaretimde de yakinen şahit oldum.

Bakanlık olarak, yıl boyunca 14 bin 121 etkinlik ve faaliyet ger çekle ştirdik, aileyi ve n üfus yap ısını g üçlendirmeyi toplumu kapsayan ortak bir hedef haline getirdik.

Kamu kurumlar ı, STK’lar, üniversiteler, i ş d ünyas ı ve yerel y önetimler 'Aile Y ılı'na özgü çal ışmalar y ürüttüler.

Aile Y ılı’nda önemli politikalar hayata geçirdik.

Deprem bölgesinden ba şlattığımız 'Aile ve Gen çlik Fonu'nu 81 ilimizde yayg ınlaştırdık.

Bug üne kadar 62 bin 74 çiftimiz projeden yararlanmaya hak kazand ı. 49 BİN 112 ÇİFTİMİZE 7 MİLYAR 367 MİLYON LİRA ÖDEME GERÇEKLEŞTİRDİK 49 bin 112 çiftimize 7 milyar 367 milyon lira ödeme gerçekle ştirdik. 125 bin 112 gencimiz evlilik öncesi e ğitim ve danışmanlık hizmetimizden faydalandı.

Bunun yanı sıra, pek çok sektörde yapt ığımız bin 925 indirim anlaşmasıyla, çiftlerimizin evlilik haz ırlıklarını kolaylaştırdık.

Projeden daha fazla gencimizin yararlanması i çin gelir şartını g üncelledik. 48 ay içinde çocuk sahibi olan çiftlerimizin geri ödemelerine, her çocuk için 12 ay erteleme imkân ı getirdik.

Kredi miktarını 25 yaşına kadar olan gen çlerimiz için 250 bin liraya, 26 ila 29 ya şlarındaki gen çlerimiz için 200 bin liraya yükselttik.

Bu y ıl doğum yardımı sisteminde de önemli bir reform yapt ık.

İlk çocuk için verdi ğimiz tek seferlik doğum yardımını 5 bin liraya ç ıkardık. 2’nci çocuk için her ay bin 500 lira; 3’üncü ve sonraki çocuklar için ise her ay 5 bin lira veriyoruz.

Do ğrudan annelerin hesabına yatırdığımız destekleri çocuklar 5 ya şını doldurana kadar s ürdürece ğiz.

Mayıs ayından bug üne kadar, 567 bin 546 çocuk için 5,86 milyar lira ödeme gerçekle ştirdik.

Hayata ge çirilen bir di ğer önemli düzenleme ise memurlara yar ım zamanlı çal ışma hakkının sağlanmasıdır.

B öylece hem kad ın hem erkek memurlar, çocuklar ı ilk ö ğretim ça ğına gelene kadar bu haktan yararlanabilecek.

Ayrıca, kamu kurum ve kuruluşlarında, kreş ve çocuk bak ımevlerinin yaygınlaştırılması i çin yap ılacak yatırımları tasarruf tedbirleri kapsamından ç ıkardık.

İnanıyoruz ki bu k öklü politikalar sayesinde, 2025 Aile Y ılı, aile kurumunu g üçlendiren, aile de ğerlerini ve dayanışmayı yeniden canlandıran bir d önüm noktas ı olacak.

SAĞLIKLI EVLİLİK YAPMALARINA DESTEK OLDUK Aile Eğitim Programı ve ailelerin değişen ihtiya çlar ına g öre şekillendirdiğimiz Mod üler Aile E ğitim Programıyla 5,7 milyon kişiye ulaştık.

Evlilik Öncesi E ğitim Programıyla 2013’ten bug üne 2,4 milyon gencimizin bilinçli ve sa ğlıklı evlilik yapmalarına destek olduk.

Ayrıca, Aile Danışmanlığı hizmetimizi 81 ilde ücretsiz ba şlattık.

T üm bu çal ışmalarla sosyal hizmeti sahada daha etkin ve erişilebilir kılmayı hedefliyoruz.

Bin 307 çocuk evi ve çocuk evleri sitelerinde 13 bin 813 çocu ğumuza hizmet veriyoruz.

Diğer yandan 59 ihtisaslaşmış çocuk evleri sitesinde bin 350 çocu ğa özel bak ım ve rehabilitasyon desteği sunuyoruz.

Bu yıl, korumamız altındaki 286 çocu ğumuz üniversiteye yerle şti.

Ayrıca yıl i çinde, bin 269 gencimizi istihdam ederek 65 bin 534 gencimizin kamuda görev almas ına imk ân tan ıdık.

Gen çlerimizin özel sektörde istihdam ını teşvik etmek amacıyla, 5 yıl boyunca SGK primlerini devlet olarak karşılıyoruz. ' Çocuklar Güvende Program ı' ile risk altındaki çocuklar ımıza ve ailelerine koruyucu, önleyici ve destekleyici hizmetler sunmaya devam ediyoruz. 2017’den beri 325 bin 733 çocuk için izleme ve de ğerlendirme s üreci yürüttük.

Bakanl ığımız denetimindeki 2 bin 377 kreş, g ündüz bak ımevi ve çocuk kulübünden 82 bin 837 çocu ğumuz faydalanırken, bunlardan 3 bin 99 çocu ğumuza ücretsiz bak ım hizmeti sunuyoruz.

Bu yıl, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı iş birliğinde, mahalle tipi kreş modelimizin bir adımı olarak b üyük konut projelerinde gündüz bak ımevi a çma zorunlulu ğu getirilmesine öncülük ettik.

KADIN İSTİHDAM ORANINI İSE YÜZDE 31,8’E YÜKSELTTİK 172 huzurevimizde 15 bin, 280 özel huzurevinde ise 13 bin 633 ya şlımıza ev sıcaklığında bakım sunuyoruz.

Bakanlığımıza bağlı huzurevlerinde kalan yaşlılarımızın yaklaşık y üzde 30’u bak ım hizmetinden tamamen ücretsiz yararlan ıyor. 2025 yılında sekiz huzurevini hizmete sunduk. 2026 yılında da 8 yeni huzurevinin a ç ılması i çin çal ışmalarımızı s ürdürüyoruz. 41 gündüzlü bak ım ve aktif yaşam merkezimizde 2 bin 50 kapasite ile yaşlılarımıza psikososyal destek sunuyoruz.

Yaşlı Destek Programıyla 159 bin 499 yaşlımıza kendi evlerinde destek sağladık.

Tazelenme Üniversitesi programlar ı kapsamında 27 üniversiteyle 6 bin 320 ya şlımızı aktif ve sağlıklı yaş almaya teşvik ediyoruz.

Kadınların ekonomide öncü bir güç olmalar ını, s ürdürülebilir kalk ınmanın temel koşulu olarak g örüyoruz.

Yürüttü ğ ümüz çal ışmalarla bug ün, kad ınların iş g ücüne kat ılım oranını y üzde 35,7’ye, kad ın istihdam oranını ise y üzde 31,8’e yükselttik.

Kamu, sivil toplum ve özel sektörle kurdu ğumuz iş birlikleriyle kadın girişimciliğini ülkenin dört bir yan ında daha da g örünür k ılıyoruz. 'kadingirisimci.gov.tr' platformuyla t üm destek ve te şvikleri bir araya getirdik.

Öte yandan kad ın girişimciliğini yaygınlaştırmak i çin yeni bir vizyon ortaya koyduk.

Yedi bölgede 'Yükselen Kad ınlar: Kendi İşim, Benim İzim' programını başlattık. 25 KASIM'DA BEŞİNCİ EYLEM PLANIMIZI AÇIKLAYACAĞIZ K üresel bir sorun olan kad ına y önelik şiddete karşı m ücadelemizi 's ıfır tolerans' ilkesi doğrultusunda s ürdürüyoruz.

Bu anlay ışla, şiddetin önlenmesi, ma ğdurların korunması ve faillerin cezalandırılması i çin bütüncül ve kararl ı bir m ücadele yürütüyoruz.

Bu mücadeleyi, her zaman siyaset üstü bir anlay ışla ele aldık. 6284 sayılı kanun ve ilgili d üzenlemelerle şiddetle m ücadelede dünyada e şi benzeri olmayan g üçlü bir yasal altyap ı oluşturduk.

T ürk Ceza Kanunu’nda yap ılan değişikliklerle şiddet eylemlerine y önelik cayd ırıcı mekanizmaları daha da artırdık. 81 ilde avukatlarımızla her t ürlü şiddet, tehdit, istismar, ısrarlı takip vakaları ve iddiaları b üyük bir titizlikle takip ediyoruz.

Ma ğdurların korunması ve faillerin en ağır şekilde ceza alması i çin aç ılan davalara hukuk hizmetlerimizle m üdahil oluyoruz.

Bu süreçte, tüm payda şların katılımıyla 5’er yıllık d önemlerle uygulamaya koydu ğumuz d ört Ulusal Eylem Plan ı bizler i çin önemli bir yol haritas ı oldu.

Beşinci Eylem Planımızı 25 Kasım Kadına Y önelik Şiddete Karşı Uluslararası M ücadele Günü’nde aç ıklayacağız.

Bunun yanı sıra 10 yıl aradan sonra 'T ürkiye’de Kad ına Y önelik Şiddet Araştırması'nı 18 bin 275 kadınla yapılan g örü şmeyle tamamladık.

Araştırmada, dijital şiddet ve ısrarlı takibe ilişkin ilk kez kapsamlı veriler elde ettik.

Yeni Eylem Planımızı da dijital şiddet d âhil olmak üzere, kad ınların bug ün kar şılaştığı tehditlere ve geleceğin risklerine yanıt verecek bi çimde haz ırlıyoruz.

ALO 183, KADES, elektronik kelep çe uygulamas ı ile şiddet vakalarına m üdahale mekanizmalar ımızı g üçlendirdik.

ALO 183 hatt ımızın 112 Acil Ça ğrı Merkezine d âhil edilmesi için çal ışmalarımızı tamamladık.

B öylece ma ğdura daha hızlı ulaşıyor, etkin izleme ve takip s ürecini gerçekle ştiriyoruz. 4 YENİ KADIN KONUKEVİ DAHA İNŞA EDECEĞİZ Öte yandan, 81 ilde faaliyet gösteren Ş ÖN İM sayımızı Mersin, İzmir, İstanbul, Antalya ve Ankara’da a çt ığımız yeni merkezlerle 86’ya ç ıkardık.

Ayrıca 432 Sosyal Hizmet Merkezinde Şiddetle M ücadele İrtibat Noktaları kurduk.

Bakanlığımıza bağlı 112 kadın konukevi ile şiddet mağduru kadınlara ve çocuklara hizmet vermeye devam ediyoruz.

Ad ıyaman, Hatay, İstanbul ve Kocaeli’nde 4 yeni kadın konukevi daha inşa edeceğiz.

Risk ve farklı ihtiya çlar ına g öre 16 ilde 19 kad ın konukevini ihtisaslaştırdık. 2026 yılı b ütçemizde evde bak ım, SED, koruyucu aile, doğum yardımları, eşi vefat eden, engelli ve 65 yaş üstü kad ınlara verilen destekler, ADEM ve SODAM projeleri, genel sağlık sigortası primleriyle birlikte kadınlar i çin ayr ılan toplam tutar 287 milyar 36 milyon liradır.

Bu rakamlarla bakanlığımız b ütçesinin yüzde 53’ünü kad ınlara ayırdığımızı özellikle ifade etmek isterim.

Nitekim, son dönemde planlama ve bütçeleme süreçlerinde kad ın-erkek fırsat eşitliğini öncelikli hale getirecek ad ımlar da attık.

Merkezi y önetim bütçesinde yer alan programlarda ilgili gösterge say ısı 2022’de 39 iken, 2025 yılı b ütçesinde bu say ıyı 60’a y ükselttik.

Böylece, OECD’nin e şitlik temelli b ütçeleme uygulayan 23 ülkesinden biri olduk.

Son olarak, Say ıştay’ın raporlarında yer alan bulguları titizlikle değerlendirdiğimizi ve gerekli t üm ad ımları attığımızı özellikle belirtmek isterim. 2024 y ılı kesin hesap d öneminde bütçemizin yüzde 94,7’sine denk gelen 316,6 milyar liral ık ödene ği kullandık. 2026 yılı b ütçe teklifi ise 531 milyar 905 milyon 396 bin lirad ır.

Bakanlığımız merkez ve taşra birimlerine; personel giderlerine 73 milyar 473 milyon, sosyal g üvenlik prim giderlerine 11 milyar 623 milyon, mal ve hizmet al ım giderlerine 26 milyar 633 milyon, cari transfer giderlerine 413 milyar 859 milyon, sermaye giderlerine 6 milyar 312 milyon, sermaye transferlerine ise 7 milyon T ürk Liras ı b ütçe tahsis edilmektedir.