Kapitalistler kapitalizmden şikayetçi... Silikon vadisinden 'komünizim uyarısı'

Yazılarımda Peter Thiel’dan zaman zaman söz ediyorum.

Silikon Vadisi’nin en entelektüel ve en etkili milyarderidir ve Trump’ı ilk destekleyen de odur.

Daha sonra diğerlerini peşinden sürüklemiştir.

Thiel, Başkan Yardımcısı Vance’ı yetiştirip siyasete sokan isimdir.

Devletlerle ve istihbarat servisleriyle çalışmasıyla ünlenen Palantir firmasının kurucusu ve sahibidir.

PayPal’ı kuran da odur, Facebook’un da ortağıdır.Thiel, Haziran ayında New York Times’ta Ross Douthat’a bir röportaj vermiş ve “Deccal’a (Batı dillerinde “antéchrist” denilen) karşı Armageddon’u savunuyorum” demişti.

Düşünür ve antropolog René Girard’ın öğrencisi olan ve onun teorisindeki kavramlarla konuşan Thiel’ın ne demek istediği birçokları tarafından anlaşılmadı.

Ancak sistemden mutlu olmadığı belliydi, ona göre ABD ve dünya 1970’lerden beri bir duraklama devrine girmişti.

Karar vericiler risk almaktan korkuyorlar, sistemin artık sınırlarına dayandığını daha fazla ilerlemenin dünyayı çökerteceğini düşünüyorlardı.

Oysa bu tavır Thiel’a göre çöküşü hızlandıracaktı.BİG TECH MİLYARDERİ “MAMDANİ GERÇEKLERİ ANLATIYOR” DEDİThiel’ın kendi projeleri için devletten teşvik almak amacıyla böyle konuştuğunu sananlar yanılıyorlardı.

Nitekim Thiel sistemin sıradan bir savunucusu olmadığını New York Belediye Başkanı seçilen Zohran Mamdani hakkındaki saptamalarıyla da ortaya koydu.

Tam da bu nedenle Thiel’ın Haziran ayındaki röportajı yeniden gündeme geldi.

Thiel’ın Deccal’dan söz ederek ne demek istediğini irdelemeden önce Mamdani hakkında neler diyor ona bakalım, belki bu bize bazı ipuçları verebilir.Thiel, Trump yandaşı muhafazakarlara ve antikomünist liberteryenlere sesleniyordu: “Eğer tek söyleyebileceğiniz şey Mamdani'nin genç bir komünist cihatçı olduğu ve bunun size saçma geldiği ise, bana öyle geliyor ki, onun kazanmasını sağlayan yapısal sorunlar, yani konut sorunu ve öğrenci borcu konusunda ne yapacağınızı bilmediğinizi kabul ediyorsunuz.

Ama hiçbir şey yapmazsanız, kaybetmeye devam edeceksiniz.“Öğrencilerin kredi borcu konusu uzun zamandır bahsettiğim nesiller arası çatışmanın bir tezahürüdür.

Ancak nesiller arası anlaşmanın bozulması, öğrenci borcu ile sınırlı değildir. ...Günümüzde gençlerin ev sahibi olması da son derece zordur.

Gençleri proleterleştirirseniz, onların sonunda komünist olmalarına şaşmamak gerekir.“Gençlerin sosyalist olduğunu söyleyebilir miyim, bilmiyorum.

Daha çok, eskisine göre kapitalizme daha az sıcak baktıklarını söyleyebilirim.

Kapitalizm adaletsiz bir dolandırıcılık biçimi olarak algılanıyorsa, ona karşı daha olumsuz bir tutum sergilemek kaçınılmazdır.

Yani, bir anlamda daha sosyalist olduklarını söyleyebiliriz, ancak bence bu daha çok "Kapitalizm bana uymuyor" ya da "Kapitalizm denen şey, insanların sizi dolandırması için bir bahane" şeklinde bir düşünce.“Mamdani'nin en azından bu sorunları gündeme getirdiği için takdir edilmesi gerekir.

Bu yüzden benim kaçamak cevabım her zaman şudur: İlk adım, sorunları konuşmaktır — nasıl çözüleceğini bilmesek bile.

Ancak, ister merkez sol ister merkez sağ olsun, yerleşik düzenin gerçek sorunları konuşmakta başarısız olduğunu söylemek bile yetersiz kalır.” The Free Press,7 KasımGENÇLERİN YÜZDE 70’İ KAPİTALİZME KARŞIThiel’ın milyarları olması gerçekleri söylememesi için bir neden değil.

Okurlarımın önceki yazılarımdan bildiği gibi, Thiel kendini liberteryen olarak tanımlamaktadır.

Ancak, muhafazakar düşünür John Gray'in de vurguladığı gibi, "onun düşünce tarzı, mevcut ekonomik sisteme yönelik liberteryen ve Marksist eleştirilerin bazı yönlerini bir araya getiriyor".Thiel kapitalizmin çıkmazlarına değinmek için Mamdani’nin seçilmesini beklemedi, beş yıl önce Silikon Vadisinden Mark Zuckerberg, Nick Clegg ve Marc Andreessen'e bir mektup yazarak, milenyum kuşağının sosyalizme olan desteğinin yüzde 70’e kadar artmasına karşı onları uyardı.

Thiel, bu durumu basit bir kültürel ve kimliksel isyan olarak değil, ekonomik düzenin yapısal bir sonucu olarak görüyordu. “Genç seçmenleri ‘naif veya beyni yıkanmış’ olarak nitelendirerek reddetmek bir hata olur” diyordu: "Bir kişi kapitalist sisteme hiç ilgi duymuyorsa, sonunda bu sisteme karşı çıkması çok olasıdır."Peki, Thiel kapitalizmden sadece yeni kuşakların sosyal ve ekonomik sorunları nedeniyle mi şikayetçi?

Hayır, onun asıl gündeme getirdiği konu kapitalizmin zamanında dev adımlarla ilerlettiği bilim ve tekniğin 1970’lerden beri duraklaması.

Son 50 yılda dijital alandaki gelişmeleri o kadar önemli bulmayan Thiel’a göre günümüzün tartışma konusu yapay zeka da abartılıyor.

Marksist terminolojiyle açıklayacak olursak Silikon Vadisi milyarderine göre belli bir aşamaya kadar üretici güçleri geliştiren kapitalizm artık bir engel haline gelmiş durumda.Thiel’a göre duraklamanın en iyi işareti geleceğin bugünden iyi olacağı duygusunun tükenmesidir.

Ama artık Amerika’da olsun dünyada olsun böyle bir beklenti yok.

Yeni kuşakların durumunun eskilerden iyi olduğu toplumlarda bir orta sınıf var demektir.

Ama bu kesintisiz gelişim süreci çoktandır bozulmuştur.

Gelecek karanlıktır.

Orta sınıfın ortadan kalkmasına işaret eden bu durum tüm sistemi çökertecektir.KAPİTALİZM DURAKLAMADAThiel, yaşadığımız duraklama krizini özetle şöyle anlatıyor: 1970’lere doğru Batı’da “eğer bu hızla ilerlemeye devam edersek, çevresel bir kıyamet, nükleer bir kıyamet ya da daha da endişe verici başka bir şeye doğru mu koşacağız?” şeklinde sorular sorulmaya başlandı.

Bu bir anlamda Avrupa’da çevrecilik, ABD’de “hippy hareketi” denilen barışı, huzuru ve mevcut refahı korumayı ön plana alan ve giderek egemen sınıflar arasında yayılan bir düşünceydi.

Riski reddediyor, uzay yarışını, nükleer enerjiyi, etkileri yüzde yüz denenmemiş tüm yenilikleri olumsuz değerlendiriyordu.

Bu nedenle karar alma süreçleri de gittikçe aynı yaklaşımı paylaşan bir uzmanlar bürokrasisine kaydırıldı ve sistem patinaj yapmaya başladı.Şu cümle her şeyin özeti: "1969 yılının Temmuz ayında Ay'a ayak bastık.

Woodstock festivali üç hafta sonra başladı.

Geriye dönüp baktığımızda, ilerleme o anda durdu ve hippiler kazandı."Thiel konuşmalarında birçok örnekler veriyor: Uzay macerası durdu, başka gezegenlere yerleşim sağlanamadı, kuantum konusunda ilerlenemedi, enerjide sınırlar aşılamadı, kansere ve bunamaya çare bulunamadı, insan yaşamı net bir şekilde uzatılamadı....Thiel, sistemin bu yolu çökmekten korktuğu için seçtiği kanısında ama “bununla birlikte, geleceğe dönüş yolunu bulamazsak, toplumun daha hızlı çökeceğini düşünüyorum” diye uyarıyor Silikon Vadisi’nin entelektüel milyarderi “Belki de her şeyin statik ve sabit olduğu feodal bir topluma geri dönmenin bir yolu vardır — ya da belki de radikal olarak farklı bir topluma geçmenin bir yolu vardır.

Ancak Batı dünyası böyle işlemedi, Amerika Birleşik Devletleri ilk 200 yılında böyle işlemedi.” diyor.

Evet, sanırım Thiel’ın “belki de radikal olarak farklı bir toplum” olasılığına da değinmesi ilginç.

Sosyalizmin ayak sesleri Amerika’da mı duyuluyor?Thiel’a göre Trump Amerika’yı yeniden büyük yapalım derken ülkesinin artık büyük olmadığını söylemekte.

Silikon Vadisi’ni Trump’ı desteklemeye yönelten Thiel, “Trump'ın olumlu şeyler yapacağına dair büyük beklentilerim yoktu.

Yine de, en azından yüz yıldır ilk kez, Bush'un şekerli ve absürt söylemlerini bize yutturmayan bir Cumhuriyetçi'ye sahip olduğumuza inanıyordum.

Bu ilerleme anlamına gelmiyordu, ama en azından bir diyalog kurabilirdik” diyor.Thiel aslında eskiden tüm Vadi’nin liberal olduğunu söylüyor.

Durumu şöyle açıklıyor: “Liberalizm işe yaramıyorsa ne yapmalı?

Ve her yıl cevap şuydu: daha fazlasını yapmak gerekir.

Bir şey işe yaramıyorsa, daha fazlasını yapmak yeterlidir.

Dozajı tekrar tekrar artırırız, yüz milyonlarca dolar harcarız, tamamen Woke destekçisi oluruz ve herkes bizden nefret eder.

Ve bir noktada kendimize şöyle deriz: tamam, belki de bu işe yaramıyor.”Bu sözler en büyük kapitalistlerin neoliberalizm defterini neden kapattıklarını çok net bir şekilde anlatıyor.

Bizde ve dünyada hâlâ liberal çizgiyi devam ettirenler Silikon Vadisi milyarderlerinin aldığı bu virajla çok zor bir duruma düşmüş oluyorlar.

Kapitalizmin en büyüklerinin reddettiği günü geçmiş neoliberal ilkeleri bilinçsizce savunmanın pek bir anlamı yok.

Rus Komünistlerinin 1991’de bizzat dağıttıkları Sovyetleri ve Varşova blokunu Sovyetler Birliği Komünist Partisi’ne karşı inatla savunanların durumu da böyleydi.“DECCAL” TOTALİTER BİR DÜNYA DEVLETİDİRThiel, mevcut sistem bilim ve teknikte risk alarak ileri atılmazsa, yani üretici güçleri geliştirmezse ve bu sayede insanlara oluşacak bolluk koşullarında bugünden daha iyi olanaklar sağlamazsa insanlar isyan eder ve etraflarındaki her şeye saldırırlar diyor.

Thiel, yerleşik sistemin bunu engellemek ve insanları kıt kanaat yaşamaya razı etmek için Greta Thunberg ideolojisini esas alan çevreci, uzman bürokratlar idaresinde totaliter bir rejime kayacağı öngörüsünde bulunuyor.

Yapay zekanın böyle bir totaliter rejimin elinde önemli bir silah olabileceğini de varsaymakta.

Silikon Vadisi milyarderi işte böyle bir rejime “Antéchrist” yani Deccal rejimi diyor.Bir deccal rejimi “barış ve çevre” maskesi altında yoksulları eskisi gibi yoksul yaşatmaya devam edecektir.

Çünkü çevreci iddiaya göre herkes Batı ülkelerindeki düzeye yükselirse dünya buna dayanamaz, kaynakları yetmez, Bengladeş’te kişi başına düşen beton yüzey ABD düzeyine ulaşırsa o yemyeşil ülkenin tamamı betonla kaplanır.

Ulus devletler var oldukça nükleer savaş çıkması ve insanların birbirlerini yok ederken dünyayı da imha etmelerine izin verilemez.

O halde herkesi kontrol eden bir totaliter dünya devleti şarttır.

Thiel’ın sistem için gördüğü alternatiflerden biri budur.

Burada İncil’den örnek vererek Deccal’ın “barış ve güvenlik” diyerek ortaya çıkacağını din kitaplarının yazdığını söylüyor.Burada ilginç nokta şu.

Kapitalizmin kâr amacı nedeniyle ortaya çıkan sorunları sistemi hesaba katmadan ön plana çıkarak ekolojist hareket bu şekilde aslında statükoya destek vermiş oluyor.

Gerçekten üretici güçleri geliştirmekten söz eden kapitalist kendisine solcu da diyen bir çevreciden daha ilerici bir noktada.Thiel’ın düşüncelerini örnek aldığı düşünür René Girard’ın teorisinde geçen kıyamet de aslında insan düşüncesi ve eylemi dışında değildir.

Kültürel olarak Hristiyan olsalar da düşünür Girard ve öğrencisi Thiel’ın dine yaklaşımları antropolojiktir.

Yani insan düşüncesinin bir alanı olan din, insana ve topluma ait bir olgu olarak bilimle birçok benzerlikler içerir.

Birçok dinde insana vaat edilen ölümden sonra yaşamın bilim tarafından insan ömrünün uzaması ve ölümsüzlük arayışı olarak üstlenilmesi gibi.Peki, Thiel’a göre duraklama içindeki bu sistemi devam ettirmek mümkün olmadığına, ona seçenek olabilecek çevreci bir dünya devleti de deccal sayıldığına göre ne yapmalı?

Çözüm risk almakta.

Bilimsel araştırmalara destek vermekte.

Ama bu ancak yeni fikirleri kısıtlayanlardan, uzmanların, bürokratların kurdukları kafeslerden kurtularak gerçekleştirilebilir.

Thiel soruyor: Neden nükleer santraller ve dolayısıyla nükleer araştırmalar yıllarca engellendi?

Bu yapılmasaydı bugün füzyon enerjisi kullanımda olabilirdi.

Thiel, kendisinin deccal söylemi dediği korkutucu ihtimalleri sıralamanın zararlı olduğu kanısında.

İnsanları korkutarak bilimin gelişmesine sekte vurmaya hakkımız yok diyor.Sonuç olarak Thiel’ın öğrencisi olduğu René Girard’a göre "Kıyamet, dünyanın sonunu anons etmez, umut verir.

Birdenbire gerçeği gören kişi, modern düşüncesizliğin mutlak umutsuzluğuna kapılmaz, aksine her şeyin bir anlamı olduğu bir dünyayı yeniden keşfeder." Tekrarlayayım, burada düşünür insan yapısı bir olgudan, insanın kendini geliştirmesinden, yenilemesinden söz ediyor.AMERİKA İLGİNÇ BİR ÜLKEÖte yandan, görüşlerini aktardığım tekno kapitalist Thiel bir açıdan da büyük çelişkiler içinde, çünkü o kadar eleştirdiği sistemin ayakta kalmasını ve hatta totaliter yönde evrimleşme olasılığını sağlayan en önemli firma olan Palantir’in sahibi o.Peter Thiel, artık Amerikan devlet ve güvenlik aygıtına tamamen demir atmış bir multimilyarder.

Palantir'in federal devletle olan sözleşme sayısı Donald Trump'ın iktidara gelmesinden bu yana önemli ölçüde artmıştır.

Faaliyet alanı olarak da kontrol ve gözetime dayalı bir geleceğe katkı veriyor.Ancak bizim için önemli olan onun görüşleri.

Türk okurunun dünya nereye gidiyor, dünyada gerçekten etkili olan insanlar ne gibi tartışmalar içindeler bunları bilmesi açısından son derece düşündürücü ve tartışma uyandırıcı fikirleri olan biri Thiel.

Ondan ve onun çok yakını ABD Başkan Yardımcısı Vance’tan ilerde çok söz edilecek.

Amerika ilginç bir ülke, birçok sürprizlere gebe.Odatv.com