Avrupa’da yeniden 'Çin şoku’ endişesi

Çin’deki kapasite faz­lası, ABD’de uygula­nan yeni gümrük ver­gileri nedeniyle talebin düş­mesi ve zayıf yuanın Çinli ihracatçıların rekabet gücü­nü artırmasıyla Avrupalı üre­ticiler, son 20 yıl içinde ikinci kez ucuz Çin ürünleri şokuy­la karşı karşıya kalma endişe­si yaşıyor.

Çin ekonomisi, za­yıf iç talep ve düşen fiyatla­rın yarattığı iç baskılarla karşı karşıya bulunurken, Çinli üreticiler düşük fa­izler dahil devlet teşvik­leriyle üretimlerini gide­rek diğer pazarlara yön­lendiriyor.

Bu süreçte, ABD Başkanı Donald Trump döne­minde Çin mallarına uygula­nan gümrük vergilerinin et­kisini azaltma çabası öne çı­kıyor.

Yuanın değer kaybı, Çin ürünlerini yurt dışında daha ucuz hale getirerek bu çabaları destekliyor.

Avrupalı üretici­ler, son 20 yıl içinde ikinci kez ucuz Çin ithalatının artma­sından kaynaklanan baskıyı giderek daha fazla hissediyor.

Avrupa’nın “ikinci Çin şoku”, blokun sanayi tabanının karşı karşıya olduğu yapısal zorluk­ları daha da derinleştiriyor.ABD’ye robot ihracatı arttı, fiyatlar düştü Avrupa İstatistik Ofi­si (Eurostat) verilerine göre Çinli ihracatçılar, giyim, ev aletleri, mobilya, endüstriyel ham maddeler ve yüksek tek­nolojili ürünlerde AB pazarını giderek daha fazla hedef alı­yor.

Ekim 2024–Ekim 2025 döneminde Çin’den AB’ye en­düstriyel robot ihracatı yüz­de 171 artarken, fiyatlar yüz­de 31 düştü.

Bu dönemde en­tegre devre ihracatı yüzde 84 yükselirken, fiyatlar yüz­de 6 geriledi.

Otomobil ihra­catı ise iki kattan fazla arttı.

Aynı dönemde Çin’den ithal edilen malların fiyatları orta­lama yüzde 20 düştü.

Bu ürün­ler, Avro Bölgesi enflasyon se­petinin yaklaşık yüzde 23’ünü doğrudan etkiliyor.

Avrupa Merkez Bankası, Çin’in ti­caret yön değiştirmesinin 2026’da Avro Bölgesi enflas­yonunu yaklaşık 0,15 puan dü­şürebileceğini öngörüyor.İlk şoktan daha ağır olabilir Çin’in 2001’de Dünya Ti­caret Örgütü’ne (DTÖ) katıl­masıyla Avrupa düşük fiyatlı tüketim mallarıyla dolarken, bugünkü dalga otomobiller, makineler ve yüksek tekno­lojili ekipmanlar üzerinden Avrupa’nın sanayi temeli­ni hedef alıyor.

Bu nedenle mevcut şokun, ilkine kıyas­la daha yıkıcı olabileceği de­ğerlendiriliyor.

AB, ticare­tin yeniden yönlenmesinden kaynaklanan dolaylı etkile­re karşı kendisini korumak amacıyla İthalat Gözetim Görev Gücü’nü kurdu.

Buna rağmen, özellikle yüksek tek­nolojili ürünler üreten Av­rupalı şirketler üzerindeki marj baskısı artıyor.

Bu şir­ketler artık yalnızca zayıf Çin talebi ve ABD gümrük vergi­leriyle değil, kendi iç pazar­larında ucuz Çin ürünleriy­le de rekabet etmek zorunda kalıyor.

AB, 2024’te Çin men­şeli elektrikli araçlara (EV) uygulanan önlemlere benzer şekilde, rekabet koşullarını dengelemek amacıyla Çin it­halatına yönelik hedefli güm­rük vergileri uygulayabilece­ği mesajını verdi.

Ancak mev­cut elektrikli araç tarifeleri, Çin’in fiyat avantajını daralt­sa da tamamen ortadan kal­dıramadı.

Çinli elektrikli oto­mobiller, daha yavaş bir hızda da olsa AB’de pazar paylarını artırmayı sürdürüyor.Avrupa ticaret savaşı istemiyor AB’nin Çin ile geniş çaplı bir ticaret tırmanışına gitme olasılığının, üç temel nedenden dolayı düşük olduğu belirtiliyor.

Bunlardan ilki, Avrupa’nın ihracat pazarı ve ara malı tedariki açısından Çin’e ABD’den çok daha fazla bağımlı olması.

Çin’in misilleme tarifeleri, AB’nin uygulayacağı yüksek gümrük vergilerinin sağlayacağı faydanın ötesinde Avrupalı üreticilere zarar verebilir.

Bir diğer neden ise AB’nin enerji maliyetlerini düşürme ihtiyacı.

En önemli ve son neden ise ikili ve siyasi ilişkiler.

Macaristan, İspanya ve Almanya gibi bazı AB ülkeleri, Çin’den gelen büyük yatırımlardan fayda sağlıyor.

Bu ülkeler, Çin’in büyük pil ve elektrikli araç fabrikalarına ev sahipliği yapıyor.Çin’in ticaret fazlası 1 trilyon doları aştı Çin Gümrükler Genel İdaresi verilerine göre ülkenin ihracatı kasım ayında yıllık bazda yüzde 5,9 artarak 330,3 milyar dolara yükseldi.

Aynı ayda dış ticaret fazlası 111,6 milyar dolar olarak kaydedildi.

İthalat ise yüzde 1,9 artışla 218,6 milyar dolara çıktı.

Ocak–kasım döneminde Çin’in mal ticareti fazlası ilk kez bir trilyon doları aşarak 1,1 trilyon dolara ulaştı.