Haber Detayı
Pentagon'dan jeopolitik dengeleri sarsacak radikal plan: Avrupa ve Batı Asya komutanlıkları tarihe karışıyor
Yeniden yapılanma taslağı, ABD ordusunun küresel komuta mimarisini kökten değiştiriyor. Avrupa, Batı Asya ve Afrika’daki askeri yetkiler tek çatı altında toplanırken, Washington’un öncelik haritası Batı Yarımküre’ye kayıyor.
ABD Savaş Bakanlığında hazırlanan kapsamlı yeniden yapılanma planı, Amerikan ordusunun onlarca yıldır sürdürdüğü küresel askeri mimariyi kökten değiştirmeye hazırlanıyor.
Washington Post (WP) ve Newsweek’e konuşan kaynaklara göre planın en dikkat çekici ayağı, Avrupa ve Batı Asya’daki askeri komuta yapılarının küçültülmesi ve etkisizleştirilmesi.
Pentagon üst düzey yetkilileri tarafından hazırlanan taslak, ABD ordusunun bölgesel karargâh sayısını azaltmayı, üst rütbeli komutan sayısını düşürmeyi ve askeri karar alma mekanizmasını merkezileştirmeyi hedefliyor.
Planın hayata geçirilmesi halinde, bu adım ABD ordusunda onlarca yıldır yapılan en büyük yapısal değişiklik olacak.
AVRUPA VE ORTA DOĞU AYNI ŞEMSİYE ALTINDA Washington Post’a göre Genelkurmay Başkanı Orgeneral Dan Caine tarafından Savaş Bakanı Pete Hegseth’e sunulan taslakta, ABD ordusunun en üst operasyonel yapıları olan muharip komutanlıkların sayısı 11’den 8’e düşürülecek.
Bu kapsamda, ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM), Avrupa Komutanlığı (EUCOM) ve Afrika Komutanlığı (AFRICOM) ayrı ayrı yapılarını korumak yerine, ABD Uluslararası Komutanlığı adı altında tek bir çatıya bağlanacak.
Bu düzenleme, ABD’nin Avrupa ve Batı Asya’daki askeri varlığının hem kurumsal ağırlığını hem de karar alma hızını doğrudan etkileyecek bir adım olarak değerlendiriliyor.
Uzmanlar ayrıca EUCOM Komutanı'nın aynı zamanda NATO’nun en üst askeri yetkilisi (SACEUR) olması nedeniyle, bu birleşmenin transatlantik ittifakın komuta zincirinde ciddi bir otorite boşluğu yaratabileceğine dikkat çekiyor.
Trump ve Hegseth ÖNCELİK DEĞİŞİYOR: LATİN AMERİKA VE BATI YARIMKÜRE Plan, Trump yönetiminin bu ay yayımlanan Ulusal Güvenlik Stratejisi ile de örtüşüyor.
Strateji belgesinde, ABD’nin Avrupa ve Batı Asya’dan kaynak aktarmayı azaltarak, odağını Batı Yarımküre, Latin Amerika ve Karayipler’e kaydırması açık biçimde vurgulanıyor.
Bu doğrultuda, Kuzey Komutanlığı (NORTHCOM) ile Güney Komutanlığı (SOUTHCOM) birleştirilerek ABD Amerikalar Komutanlığı (AMERICOM) adı altında yeni bir yapı oluşturulacak.
Daha önce gündeme gelen ayrı bir Arktik Komutanlığı fikrinin ise rafa kaldırıldığı bildiriliyor.
KOMUTAN SAYISI AZALACAK, YETKİ MERKEZİLEŞECEK Yeniden yapılanma planı yalnızca coğrafi komutanlıklarla sınırlı değil.
Taslak, doğrudan Savaş Bakanı’na bağlı dört yıldızlı general ve amiral sayısının azaltılmasını da öngörüyor.
Pentagon kaynakları, mevcut sistemde komuta-kontrol yapısında “çürüme” yaşandığını, karar alma süreçlerinin yavaşladığını ve bu nedenle daha merkezi bir modelin hedeflendiğini savunuyor.
Bazı çevreler ise bu hamlenin ordudaki üst düzey kadrolara yönelik bir "ideolojik tasfiye" ve sivil kontrolü artırma amacı taşıdığını iddia ediyor.
Buna karşılık, Asya-Pasifik Komutanlığı, Siber Komutanlık, Uzay Komutanlığı, Stratejik Komutanlık, Ulaştırma Komutanlığı ve Özel Operasyonlar Komutanlığı mevcut yapılarıyla korunacak.
ATLANTİK'TE PANİK: UZUN SÜRELİ SARSINTILAR YARATIR Emekli Koramiral ve Syracuse Üniversitesi Öğretim Üyesi Robert Murrett, Newsweek’e yaptığı değerlendirmede, özellikle Avrupa’daki müttefiklere yönelik eleştirel yaklaşım ile Batı Asya ülkelerine ve Rusya’ya yönelik daha yumuşak tutumun, ABD’nin küresel etkisini uzun vadede zayıflatabileceği uyarısında bulundu.
Murrett, özellikle Ukrayna’da savaş tüm hızıyla sürerken Avrupa'dan stratejik geri çekilme sinyali verilmesinin "tarihi bir risk" olduğunu vurguladı.
Murrett ayrıca, Çin’e yönelik “yumuşak dilin” Asya-Pasifik’teki müttefikler üzerinde ciddi güven sorunları yaratabileceğini ve ABD’nin Uzak Doğu’daki stratejik denge kapasitesini azaltabileceğini belirtti.
Eski Savunma Bakanı Chuck Hagel ise WP’ye yaptığı açıklamada, fazla sayıda komutanlığın birleştirilmesinin, krizler büyümeden müdahale edebilme kabiliyetini zayıflatabileceğini söyledi.
KONGRE FRENİ DEVREDE Pentagon, sızdırıldığı öne sürülen belgeler ve kurum içi tartışmalar hakkında yorum yapmayacağını duyurdu.
Ancak WP'ye göre ABD Kongresi sürece temkinli yaklaşıyor.
Kongrenin, Savaş Bakanlığından planın maliyet, risk ve müttefiklere etkisini içeren ayrıntılı bir rapor talep ettiği bildirildi.
Yıllık savunma bütçesi yasası kapsamında, söz konusu yeniden yapılanma için ayrılacak fonlar, Kongreye detaylı bir plan sunulduktan en az 60 gün sonrasına kadar etkin hale getirilmeyecek.
