Kaza mı, sabotaj mı... Sorulmayan sorular

Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed Ali Ahmed Al-Haddad’ın da bulunduğu, 5’i heyet mensubu, 3’ü mürettebat olmak üzere 8 kişinin hayatını kaybettiği Falcon-50 tipi uçağın düşmesi sonrası medyada bazı iddialar gündeme geldi.Hürriyet Gazetesi yazarı Ahmet Hakan, “Ne yalan söyleyeyim, Libyalı üst düzey yetkililerinin ölümüyle sonuçlanan uçak kazası olayından sonra...

Öyle işkillendim, öyle kuşkulara kapıldım, öyle tereddüt geçirdim ki...” diyor.Sabah Gazetesi yazarı Okan Müderrisoğlu şunları yazıyor: “O zaman şu soru kafaları kurcalıyor.

Elektrik arızası bildiren uçağa, acaba dışarıdan elektronik müdahale yapılmış olabilir mi?

İşin ilginç yanı, Libya Genelkurmay Başkanı, önceki seyahatlerinde Ankara'ya hep tarifeli uçakla geliyor!”Aydınlık Gazetesi'nde Ali Erdem Köz haberinde, “Uçağın düşmesinin ardından olayın teknik boyutunun yanı sıra sabotaj ihtimali de kamuoyunda tartışılmaya başlandı” diyor.Önce resmi açıklamayı hatırlayalım.Kaza sonrası ilk resmi açıklama İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’dan özetle şöyle geldi:“Uçağa ait ses kayıt cihazının ve kara kutu bulundu.

Bu aşamadan itibaren çalışmalar, adli ve kriminal süreçler, Jandarma Genel Komutanlığı koordinasyonunda devam etmektedir.”MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin açıklaması çok dikkat çekici:“Türkiye-Libya arasındaki samimi ve yakın diyalogların arttığı, karşılıklı hak ve çıkarların eşgüdüm halinde müdafaa edildiği bir dönemde vaki uçak kazası hem düşündürücü hem de ziyadesiyle üzücüdür.”Bahçeli, uçağın kaza değil sabotaj sonucu düşürüldüğünü mü düşünüyor?Bu sorunun yanıtını uzmanına sordum.(Oktay Erdağı)Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden emekli olan Oktay Erdağı, şöyle yanıtladı:“Sayın Bahçeli şüphelenmekte çok haklı.

Benim de aklıma gelen sorular şunlar:1.

Libya heyetinin gecelediği mekanda bavullarına zaman ayarlı patlayıcı yerleştirme ihtimali araştırılıyor mu?

Güvenlik kameraları incelendi mi?2.

Uçağın park ettiği alanda bakım ve ikmal sırasında uçağa patlayıcı yerleştirme ihtimali araştırılıyor mu?

Güvenlik kameraları incelendi mi?3.

Uçağın elektronik devreleri uzaktan elektronik müdahale ile bloke edilebilir mi?

Bu sorunun yanıtı için Falcon-50’nin üreticisi olan Fransa’nın, havacılık ve savunma sanayi şirketi Dassault Aviation’dan uzmanlar kaza-kırım heyetine davet edildiler mi?4.

Falcon-50 tipi uçaklarda ABD menşeli motorlar ve aviyonik sistemler kullanılıyor.

Amerikan Honeywell Aerospace şirketinin üretimi olan TFE731 serisi motor bulunuyor.

Aviyonik ve Uçuş Elektroniği ise Amerikan’ın; Honeywell Aerospace’nin yanı sıra Rockwell Collins ve BendixKing şirketlerinden temin ediliyor.

Bu şirketlerden uzmanlar kaza-kırım heyetine davet edildiler mi?5.

Elektronik siber müdahale ihtimali var mı?

Bu sorunun yanıtı için Aselsan’dan teknik heyet kaza-kırım heyetine davet edildi mi?6.

Uçağın CVR ve FDR kayıtları üzerinde olağan dışı veri kesintisi, sinyal kaybı veya tutarsızlık tespitlerinin yapılması zorunlu görünüyor.

Bunlar dikkate alınacak mı?7.

Uçuş öncesi ve sonrası uçak üzerinde yapılan tüm bakım ve kontrol işlemlerinin kayıtları bağımsız denetçiler tarafından çapraz doğrulamaya tabi tutulmasının gerekli olduğu anlaşılıyor.

Bunlar yapılacak mı?8.

Kaza kırım heyetinin oluşumunda, siyasi ya da bürokratik baskıdan tamamen arındırılmış bir yapı sağlandı mı?9.

Kazanın önemi de dikkate alınarak uluslararası sivil havacılık otoritelerinin sürece gözlemci olarak dahil edilmesi gündeme alındı mı?10.

Uçağın son uçuşlarında benzer teknik arızalar veya sistem uyarıları rapor edilmiş miydi?Ayrıca uçağın Malta tescilli 9H DFJ olduğu, Malta’nın AB üyesi ve EASA üyesi olduğu da düşünüldüğünde bu uçağa yapılan bakımların sıradan olmadığı anlaşılıyor.Bu nedenle de bu kazanın kendiliğinden gelişen sıradan bir teknik kaza olma olasılığı çok az görünüyor.Tüm inceleme ve araştırmalarda bunun da göz önünde bulundurulmasının gerektiğini düşünüyorum.Bu sorular cevapsız bırakıldıkça, “kaza” ihtimali zayıflıyor; “sabotaj” ihtimali ise ister istemez güç kazanıyor.Sonuç olarak; ortada yalnızca düşmüş bir uçak değil, yanıtlanması gereken ciddi güvenlik ve egemenlik soruları vardır.Bu sorulara net, teknik ve şeffaf cevaplar verilmeden “kaza” demek de dosyayı kapatmak da mümkün değildir.Havacılıkta gerçekler, varsayımlarla değil; sorularla ve delillerle ortaya çıkar.”Ulaştırma Bakanlığında emekli olan Oktay Erdağı şu görevlerde bulundu:Sivil Havacılık Genel Müdür YardımcıSHGM Uçuş Standartlar Daire BaşkanıSHGM Uçuş Emniyet Kurulu BaşkanıBaşta THY'nin Adana kazası olmak üzere çeşitli kaza kırım heyetlerinde görev aldı.Havada Ahkam, Havada Oraj ve Havada Velvele isimli üç kitabı yayımlandı.Orhan Uğuroğlu Odatv.com