Haber Detayı
Beylikova'da küresel dengeyi değiştirecek hazine: Türkiye’yi stratejik güç haline getirebilir
Elektronikten savunma sanayine, yapay zekadan uzay teknolojilerine kadar pek çok sektörün vazgeçilmesi haline gelen nadir toprak elementleri (NTE) küresel güç dengesini de değiştirmeye başladı. Çin küresel ekonomiyi NTE silahıyla kıskaca alırken, gözler Çin'den sonraki en büyük rezerve ev sahipliği yapan Türkiye'ye çevrildi. Türkiye'nin yakın gelecekte NTE üretebilen 5 ülkeden biri olacağı öngörülürken, laboratuvar çalışmaları başladı.
Elektronik, otomotiv ve savunma sanayi için vazgeçilmez olan nadir toprak elementlerinde en büyük rezervler Çin sınırları içerisinde yer alırken, Peki yönetimi bu gücü küresel ekonomi üzerinde test etmeye devam ediyor.NTE yatırımı önem kazanıyorABD ve AB, nadir toprak elementlerinde (NTE) Çin bağımlılığını kırmak için alternatif ararken, Hindistan, Brezilya, Avustralya ve Kazakistan mevcut rezevleri ile öne çıkıyor.
Ancak Avusturalya dışında bu ülkelerde de NTE işleyecek altyapı bulunmuyor.
Altyapı yatırımları sağlansa bile en az 10-15 yıllık bir çalışma ile sonuç alınabileceği ve yine de Çin ile bu konuda yarışılamayacağı düşünülüyor.Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump'ın rotasında28,2 milyon ton NTE rezervi barındırdığı düşünülen Grönland var.
Trump, uzun zamandır Danimarka'ya bağlı özerk bir bölge olan Grönland'ı ABD toprağı haline getirmek istiyor.Ülkeler için stratejik önem taşıyorTeknolojik gelişimin göz bebeği haline gelen nadir toprak elementleri ülkeler için stratejik önemini artırırken, Türkiye'de de 2022 yılında Eskişehir Beylikova'da dünyanın en büyük ikinci NTE rezervi keşfedildi.
Beylikova, 694 milyon tonluk dev NTE rezervi ile Çin'in hemen ardından gelirken, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına bağlı Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü de nisan ayında bölgede Florit, Barit ve Nadir Toprak Elementleri İşletmesi'ni faaliyete aldı.Türkiye NTE üretebilen 5 ülkeden biri olacakEnerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, geçtiğimiz günlerde bu tesisin endüstriyel baza ve yüksek miktarlarda kapasiteye ulaştırılmasının hedeflendiğini belirterek, "Türkiye NTE üretebilen 5 ülkeden biri olacak ve önemli bir tedarikçi konumuna gelecek.
Burada yaklaşık 690 milyon tonluk bir cevher var.İlk etapta 1200 tonluk bir cevher işleyeceğiz.
Bu tesisten aldığımız neticeler sonucunda da yılda 570 bin tonluk cevheri işleyecek ve yaklaşık yılda 10 bin tonluk nadir toprak oksidi üretecek endüstriyel tesisi kurmayla alakalı çalışmalarımıza devam ediyoruz. demişti.Beylikova'da lantan, seryum, praseodim, neodim, samaryum, evropiyum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, iterbiyum ve itriyum gibi sanayi endüstirisinde kritik rol oynayan nadir elementler bulunuyor.
Çalışmalar başladıTürkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) bünyesinde faaliyet gösteren Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü (NATEN) de NTEüretilmesi ve geliştirilmesiyle ilgili çalışmalar sürdürüyor.
Bu kapsamda ilk olan NATEN bünyesinde NTE Cevher Zenginleştirme ve Saflaştırma Laboratuvarı kurulurken, Yerli Kalıcı Mıknatıs Üretim ve AR-GE Sistemi'ni de açtı.Devreye alma çalışmalarının devam ettiği sistemle külçe, şerit ve toz mıknatıs üretimleri, kalıp tasarımı ve kalıplama ile sinterleme çalışmaları yapılacak, manyetik alan uygulamaları ve mıknatıs analiz süreçleri geliştirilecek.Siyasette NTE tartışmasıTürkiye bölgedeki NTE rezevlerinde Çin ile işbirliğine giderek Ekim 2024'te Pekin ile bir mutabakat zaptı imzalamıştı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 25 Eylül'de Beyaz Saray'da Trump'la yaptığı görüşmede de konunun gündeme geldiği iddia edilirken, CHP lideri Özgür Özel, "Nadir elementler Türkiye'nin geleceğidir, Trump'a verilemez" diyerek iktidara yüklendi.
Erdoğan ise 15 Ekim’deki kabine toplantısının ardından “Beylikova’daki nadir toprak elementleri sahasının herhangi bir ülkeye verilmesi asla söz konusu değil" diyerek iddiaları kesin bir dille yalanladı.
Son olarak CHP lideri Özel, nadir toprak elementlerinin sadece devlet tarafından işleneceğinin, hammadde olarak satılamayacağının, Türkiye’de değerini bulması için kanun teklifi hazırladıklarını ve komisyona sunacaklarını açıkladı.
