Haber Detayı
Modern çağın görünmez bağımlılığı: Nomofobi nedir?
Akıllı telefonlardan uzak kalma düşüncesinin bile yoğun kaygı yarattığı nomofobi, modern çağın en hızlı yayılan dijital bağımlılıklarından biri olarak dikkat çekiyor.
Nomofobi , ak ıllı telefona ulaşamama d ü ş üncesiyle ortaya ç ıkan yoğun kaygı ve huzursuzluk hali olarak tanımlanıyor.
Modern ça ğın hızla yaygınlaşan bu dijital korkusu, hem g ünlük ya şamı hem de sosyal ilişkileri derinden etkiliyor.
NOMOFOBİ NEDİR?
Nomofobi , “ no mobile phone phobia ” (cep telefonu olmama korkusu) teriminin k ısaltmasıdır.
G ünlük hayat ın vazge çilmezi haline gelen ak ıllı telefonlardan ayrı kalma veya ulaşılabilir olmama d ü ş üncesinin yol açt ığı yoğun anksiyete ve rahatsızlık h âli olarak tan ımlanır.
İlk kez 2008 civarında tanımlanan kavram, dijital iletişimin ve s ürekli ba ğlantıda olma beklentisinin y ükselmesiyle birlikte daha fazla dikkat çekmi ştir.
NOMOFOBİNİN SİNYALLERİ Nomofobi farkl ı kişilerde değişen şiddette ortaya ç ıkar, ancak sık g örülen i şaretler şunlardır: Telefonsuz kalma d ü ş üncesiyle yo ğun kaygı ve panik hissi.
S ürekli telefonu kontrol etme, bildirimleri kaç ırmama takıntısı.
Telefonu kaybetme, şarjının bitmesi veya sinyalin kesilmesi gibi senaryoları aşırı d ü ş ünme.
Telefon kullan ımını azaltamama; iş/okul/uyku gibi alanlarda işlevsellik kaybı.
Sosyal ortamlarda telefonu s ürekli elinde tutma, yüz yüze ileti şimi erteleme.
NOMOFOBİ NASIL ORTAYA ÇIKIYOR?
Nomofobinin ortaya ç ıkmasında birden çok etken rol oynar: Sürekli ba ğlı olma beklentisi: İş, sosyal çevre ve acil durumlar için an ında ulaşılabilir olma zorunluluğu.
Sosyal onay ve FOMO (fear of missing out): Paylaşımları ka ç ırma ya da sosyal medyadan dışlanma korkusu.
Bilgiye hızlı erişim alışkanlığı: Her an bilgiye ulaşabilme imkanının yaratığı bağımlılık.
Kişisel ve psikolojik fakt örler: Kayg ı bozuklukları, d ü ş ük özsayg ı veya yalnızlık hissi nomofobi riskini artırabilir.
SAĞLIK VE SOSYAL ETKİLERİ Nomofobi yalnızca psikolojik bir rahatsızlık olmayıp g ünlük ya şamı ve sağlığı etkileyebilir: Uyku bozuklukları (telefonla uyumak, gece uyanıp kontrol etme).
Konsantrasyon kaybı ve iş/okul performansında d ü ş ü ş.
Y üz yüze ili şkilerde y üzeyselle şme ve empati azalması.
Fiziksel sorunlar: Boyun/omuz ağrıları, g öz yorgunlu ğu.
Aşırı durumlarda anksiyete atakları ve sosyal geri çekilme görülebilir.
TANI VE TEDAVİ YAKLAŞIMLARI Nomofobi resmi bir DSM tanısı değildir; ancak klinik kaygı bozuklukları çerçevesinde ele al ınır.
M üdahale yöntemleri genellikle şu başlıklarda toplanır: Farkındalık ve eğitim: Telefon kullanımının olumsuz etkileri ve sağlıklı sınırlar hakkında bilin çlendirme.
Davran ışsal y öntemler: Kademeli maruz b ırakma ( ör. belirli sürelerle telefon b ırakma), kullanım sınırları koyma, bildirimleri azaltma.
Bilişsel Davranış ç ı Terapi (BDT): Telefonla ilgili irrasyonel d ü ş üncelerin tan ımlanıp yeniden yapılandırılması.
Teknolojik çözümler: Ekran süresi uygulamalar ı, “rahatsız etmeyin” modları, belirli uygulamalara zaman sınırlaması koyan yazılımlar.
Destek grupları ve rehberlik : Aile ve arkadaş desteği, gerekirse profesyonel terapi.
EVDE UYGULAYABİLECEĞİNİZ ADIMLAR Gece yatmadan en az 1 saat önce telefonunuzu uzak bir odada b ırakın.
Bildirimleri yalnızca önemli uygulamalara s ınırlayın.
G ün içinde “telefon d ışı” zaman dilimleri belirleyin ( ör. yemek, yürüyü ş, sohbet saatleri).
Ekran s üresi uygulamalar ıyla kullanımınızı ölçün ve hedefler koyun.
Yüz yüze etkile şimleri planlayın; sosyal buluşmalarda telefonları masada kapalı bırakma kuralı koyun.
