Haber Detayı
NATO gölgesinde tarihi yüzleşme: Finlandiya Samilerden özür diledi
Finlandiya hükümeti, yıllardır uygulanan devlet politikaları nedeniyle Sami halkının zorla asimilasyona uğradığını kabul ederek resmî özür diledi. NATO üyeliği sonrası artan askerî faaliyetler ise tartışmaları yeniden alevlendirdi.
Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo, devlet politikalarının Sami halkı üzerinde derin ve kalıcı zararlar yarattığını belirterek, zorla asimilasyon uygulamalarını kabul etti.Açıklama, Finlandiya Devlet Sami Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu’nun raporunun ardından geldi.AVRUPA’NIN KADİM HALKIYaklaşık 74 bin nüfusa sahip Sami halkı, Avrupa’nın en eski yerli toplulukları arasında yer alıyor.
Samilerin yaşadığı topraklar bugün Rusya, Finlandiya, İsveç ve Norveç arasında bölünmüş durumda.
Üç bin yılı aşan tarihleri boyunca sistematik baskı ve hak ihlalleriyle karşı karşıya kaldıkları ifade ediliyor.RESMİ RAPOR: İKİNCİ SINIF VATANDAŞHakikat ve Uzlaşma Komisyonu raporunda, modern Finlandiya devletinin Sami toprakları üzerinde yükseldiği belirtilirken, Samilerin fiilen ikinci sınıf vatandaş konumuna itildiği vurgulandı.
Rapora göre bu süreç, kültürel kimliği ortadan kaldırmayı hedefleyen bilinçli bir asimilasyon politikası niteliği taşıyor.OKULLARDA SESSİZ ASİMİLASYONRaporda, Sami çocuklarına yönelik asimilasyonun eğitim sistemi üzerinden örtük biçimde yürütüldüğü ifade edildi.
Görüşülen 400’den fazla kişi, ana dillerini konuşmalarının ve kültürlerini öğrenmelerinin engellendiğini anlattı.
Bu durumun bazı Sami dillerini yok olma noktasına getirdiği belirtildi.TOPRAK KAYBI VE BARAJLARSami halkının yaşadığı toprak kayıplarına da dikkat çekildi.
Lokka ve Porttipaahta barajlarının Sami toprakları üzerine inşa edildiği, yüzlerce ailenin zorla yerinden edildiği kaydedildi.
Fince bilmeyen birçok Sami’nin mülkiyet ve kullanım haklarını savunamadığı ifade edildi.NATO SONRASI ASKERİ BASKIFinlandiya’nın NATO’ya katılımı ve ABD ile imzalanan Savunma İşbirliği Anlaşması (DCA) sonrasında Sami bölgelerinde askerî faaliyetlerin arttığı belirtildi.
Rapora göre, bu süreçte Sami Parlamentosu’nun görüşleri büyük ölçüde göz ardı edildi."YAŞAM BİÇİMİMİZ TEHDİT ALTINDA"Sami temsilcileri, askerî tatbikatların özellikle ren geyiği yetiştiriciliğine dayalı geleneksel yaşam biçimini tehdit ettiğini söylüyor.
Uzmanlar, NATO faaliyetlerinin Sami kültürü üzerinde geri dönülmez etkiler yaratabileceği uyarısında bulunuyor.Finlandiya hükümeti rapor sonrası Sami halkından özür diledi.
Ancak özür açıklaması, Finlandiya’nın NATO politikaları ile yerli halk hakları arasındaki çelişkiyi de gözler önüne serdi.
Helsinki’nin Moskova’yı insan hakları ihlalleri nedeniyle eleştirdiği bir dönemde gelen bu rapor, ülkede geniş bir iç tartışma başlattı.SAMİ HALKINA YÖNELİK ASİMİLASYON DİĞER ÜLKELERDE DE YAŞANDISami halkı yalnızca Finlandiya’da değil, İsveç ve Norveç’te de benzer asimilasyon politikalarına maruz kaldı.
İsveç'te Sami çocuklarının ana dillerini konuşmaları yasaklandı, yatılı okullarla ailelerinden koparıldı.
Irk biyolojisi çalışmaları yürütüldü.
Norveç'te "Norveçleştirme politikası" kapsamında Sami dili ve kültürü bastırıldı, mülkiyet hakları dil şartına bağlandı.
Her iki ülke de ilerleyen yıllarda resmî özür dileyerek hakikat komisyonları kurdu.BANU AVAR’DAN DİKKAT ÇEKEN İDDİAGazeteci-yazar Banu Avar, OdaTV’ye yaptığı açıklamada, TRT’de yayımlanan İsveç-Türkiye ilişkileri ve Nobel'in gerçek yüzü" programının ardından İsveç hükümetinin kendisinin TRT’den uzaklaştırılması için baskı yaptığını öne sürdü.
Avar, bu süreçten sonra TRT ile ilişkisinin koptuğunu belirtirken, TRT’den konuya ilişkin resmî bir açıklama yapılmadı.Odatv.com
