Ökseotu, ormanları ayakta tutan parazit

Ökseotu, parazit olmasına rağmen orman ekosisteminin en kritik oyuncularından biri.

Kış mevsimiyle birlikte yapraklarını kaybetmiş ağaçlar gri gökyüzüne karşı heykelsi bir çıplaklıkla durur.

Normalde görünmeyen detaylar bu mevsimde açığa çıkar.

Gövdeleri saran kalın sarmaşıklar, çalıkuşları ve kızılgerdanlar için güvenli tüneller oluştur.

Ve elbette ökseotları… Çıplak dalların arasında asılı duran büyük yeşil küreler, sanki biri ağaca yılbaşı süsü asmış gibi.

Oysa hep buradalar; sadece bu mevsimde daha görünürler.

Bazı ağaçlarda o kadar çok ökseotu var ki, uzaktan bakıldığında ilkbaharda yapraklanmış gibi dururlar.Bir parazit için, insanın gönlünde bu kadar ayrıcalıklı bir yeri olması şaşırtıcı.

Antik Yunan mitlerinde yeraltı dünyasına açılan bir eşik, Kelt dünyasında bereket ve doğurganlıkla ilişkilendirilen kutsal bir bitkidir ökseotu.PARAZİT AMA TAM BAĞIMSIZ DEĞİL Ökseotu teknik olarak bir hemiparazit.

Yani yaşamını iki kaynaktan sürdürüyor.

Ağaç gövdesine uzattığı kök benzeri yapılarla –haustoryum– ev sahibinin suyunu ve besinini çekiyor.

Aynı zamanda kendine özgü o kalın, kıvrımlı yapraklarıyla fotosentez yapabiliyor.Bu durum ev sahibi ağaç için yük anlamına geliyor.

Büyüme yavaşlıyor, dallar zayıflıyor.

Ancak hikaye burada bitmiyor.ORMANLARIN GİZLİ ANAHTARI Ökseotu, ekosistem açısından orantısız derecede önemli bir tür.

Bilim insanları onu “kilit taşı tür” olarak tanımlıyor.

Yani varlığı, kendisinden çok daha geniş bir canlı topluluğunu ayakta tutuyor.Ökseotu olmadan, ondan doğrudan faydalanan türler hızla azalıyor.

Ökse ardıcı (mistle thrush) ve ökseotu mermer güvesi gibi türler bunun en bilinen örnekleri.

Ancak etki zincirleme ilerliyor.Bir çalışmada, ormanlardan ökseotu tamamen temizlendiğinde tür çeşitliliğinin yaklaşık yüzde 20 oranında azaldığı ve orman kuşlarının dörtte birinin kaybolduğu tespit edildi.

Yani ökseotu gittiğinde, orman sessizleşiyor.KUŞLAR, TOHUMLAR VE YAPIŞKAN BİR STRATEJİ Bir elma ağacına sarılmış alçak bir ökseotu dalı inci beyazı meyveleri, yeşil yaprakların arasında neredeyse yarı saydam görünür.

Bu meyveleri insan çoğalttığı gibi doğada bu işi en çok kuşlar yapar.

Ökseotu meyvelerini yer  ancak tohum sindirilmez.

Kuşlar ya tohumu olduğu gibi dışkılar ya da gagalarındaki yapışkan kalıntıyı dala sürerek temizler.

Tohumu saran bu yapışkan tabaka, dalın üzerinde tutunmasını sağlar.Bu işi insan yapacaksa yöntemi şöyle.

Meyveleri parmaklarınızın arasında ezin.

Yapış yapış bir maddeye bulanacaksınız.

Tohumları, olgun bir elma ağacının dalına sürün.

Hemen tutunurlar.

Çimlenmesi ise aylar sürebilir.

Bu, sabır isteyen bir iş.YARARSIZ SANILANIN HAYATİ ROLÜ Ökseotu bize rahatsız edici bir gerçeği hatırlatır: Doğada “yararsız” diye bir şey yok.

Zayıflattığı ağaç, beslediği kuş, barındırdığı böcek ve dolaylı olarak desteklediği onlarca türle birlikte bir denge kurar ökseotu.

Belki de bu yüzden, onu yalnızca romantik bir dekor olarak görmek eksik kalıyor.

Ökseotu, doğanın karmaşık ilişkiler ağında sessiz ama vazgeçilmez bir düğüm.

Kışın ortasında, yapraklar döküldüğünde görünür hale gelen bir hatırlatma.Bazı şeyler ancak çıplak dallar arasında fark ediliyor.Odatv.com