Haber Detayı
BES’e çomak sokulacak
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde yüzde 30 olan devlet katkısının düşürülebileceğine yönelik iddialar, sigorta sektöründe tepkiyle karşılandı. Sektör temsilcileri, katkı oranına yapılacak bir indirimin sisteme olan güveni zedeleyeceği ve katılımcı sayısını olumsuz etkileyeceği görüşünde. Temsilciler, BES’in bütçeye yük olan değil, orta ve uzun vadede kamu maliyesine kaynak yaratan bir yapı olduğunu vurgulayarak kesinti değil akılcı revizyon çağrısı yapıyor
SELÇUK ALTUN Kamu maliyesinde artan kaynak ihtiyacı, Bireysel Emeklilik Sistemi’ni (BES) yeniden tartışmaların merkezine taşıdı.
Kulislerde, BES’te 2022 yılından bu yana uygulanan yüzde 30’luk devlet katkısının düşürülebileceği yönündeki iddialar giderek güçlenirken, sigorta ve emeklilik sektörü bu adımın ‘başarılı işleyen bir sistemi bozacağı’ görüşünde birleşiyor.
Tartışmaları kritik hale getiren en önemli unsur ise geçtiğimiz aylarda yapılan yasal düzenleme.
Vergi kanunlarında yapılan değişiklikle Cumhurbaşkanı’na, BES’te devlet katkısını yüzde 50’ye kadar artırma ya da tamamen kaldırma yetkisi verilmişti.
Bu düzenleme, katkı oranında değişiklik yapılması için yeni bir yasa ihtiyacını ortadan kaldırıyor ve kararın Cumhurbaşkanı kararıyla alınabilmesine imkân tanıyor.
Kulislerde yüzde 20 senaryosu Henüz netlik kazanmamasına karşın gelen kulis bilgilerine göre; Hazine ve Maliye Bakanlığı yüzde 30’luk katkıyı bütçeye yük getirdiği gerekçesiyle oranı yüzde 20’ye indirmeye hazırlanıyor.
İddialara göre bu değişikliğin önümüzdeki günlerde gündeme gelmesi bekleniyor.
Henüz resmi bir açıklama yapılmış değil.
Ancak sektör temsilcileri, mevcut yasal yetki ve artan bütçe baskıları dikkate alındığında, bu ihtimalin artık teorik olmaktan çıktığı görüşünde.
TSB ve ekonomi yönetimi temasları dikkat çekiyor Son haftalarda Türkiye Sigorta Birliği (TSB) ile ekonomi yönetimi arasında gerçekleşen üst düzey temaslar da bu çerçevede yakından izleniyor.
TSB yönetiminin önce Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile İstanbul Dolmabahçe’de, ardından Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Çelik ile Ankara’da yaptığı görüşmelerde BES’in de konuşulduğu gelen bilgiler arasında.
Resmi açıklamalarda BES başlığına yer verilmezken, sektör kulislerinde bu görüşmelerin ana gündem maddelerinden birinin devlet katkısı olduğu konuşuluyor.
Hatta, TSB’nin katkı payında bir kesintiye gidilmemesi için alternatif gelir önerileri bulunan bir rapor hazırlamak amacıyla ekonomi yönetiminden süre istediği belirtiliyor.
BES artık makro bir yapı Güncel veriler, BES’in geldiği noktayı net biçimde ortaya koyuyor.
Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) 25 Aralık itibarıyla paylaştığı güncel verilere göre, katılımcı fonları ve devlet katkısı dahil edildiğinde BES’teki toplam fon büyüklüğü 2 trilyon lirayı aştı.
Sistemdeki toplam katılımcı sayısı ise 10,1 milyonun üzerine çıktı.
OKS kapsamındaki toplam fon büyüklüğü ise 127 milyar 331 milyon liraya ulaştı.
Sistemde yer alan çalışan sayısı 7,7 milyonu aştı.
Böylelikle sistemde toplam katılımcı sayısı OKS dahil 17 milyon 918 bini aşarken, toplam fon büyüklüğü de OKS ve Devlet Katkısı dahil 2 trilyon 150 milyar TL oldu.
Böylece BES Türkiye’de uzun vadeli tasarrufların en büyük taşıyıcısı konumuna geldi.
Uzmanlara göre bu büyüklük, BES’i yalnızca bireysel emeklilik aracı olmaktan çıkararak, sermaye piyasalarının derinleşmesine katkı sağlayan ve kamu borçlanması açısından iç kaynak yaratan stratejik bir fon havuzuna dönüştürdü.
Kesinti güveni zedeler Sigorta ve emeklilik sektörü, olası bir katkı indiriminin en büyük riskinin güven kaybı olacağı görüşünde.
Sektör temsilcilerine göre, yüzde 30’a çıkarılan bir katkının birkaç yıl içinde yüzde 20’ye düşürülmesi, 18 milyon katılımcının sisteme olan güvenini zedeler.
Buna karşın, yaklaşık çeyrek asırlık bir geçmişi olan sistemin artık rüştünü ispatladığını da unutmamak gerekiyor.
Henüz netleşmemesine karşın yüzde 20’lik devlet katkısının da fena bir oran olmadığını vurgulayanlar da var.
Gözler 2026’ya çevrildi Şu aşamada BES’te devlet katkısına ilişkin alınmış resmi bir karar bulunmuyor.
Ancak mevcut yasal yetki, bütçe tartışmaları ve kulis bilgileri, 2026’nın ilk aylarında bu başlıkta somut bir adım atılabileceğine işaret ediyor. 18 milyon katılımcıya ve 2,1 trilyon TL büyüklüğe ulaşan BES, artık yalnızca bireysel emeklilik sistemi değil, Türkiye ekonomisinin tasarruf omurgalarından biri olarak görülüyor.
Bütçeye yük mü, uzun vadeli kazanç mı?
Devlet katkısına yönelik en güçlü eleştiri, bütçe üzerindeki yük iddiası.
Ancak rakamlar bu argümanın tartışmalı olduğunu gösteriyor. 2021’den 2025 başına kadar BES için bütçeden ödenen toplam devlet katkısı 138 milyar TL. 2025 yılı ilk 11 ayında sağlanan katkı ise 108 milyar TL.
Özetle, son 5 yılda ödenen toplam katkı 200 milyar TL civarında.
Bununla birlikte, 2026 için BES’e ayrılması öngörülen ödenek ihtiyacı ise 132 milyar TL. 2026 yılı bütçe giderlerinin yaklaşık 19 trilyon TL olduğu dikkate alındığında, BES’e ayrılan pay bütçenin yalnızca yüzde 0,7’lik kısmını bile bulmuyor.
Üstelik bu tutarın tamamı da fiilen ödenmiyor.
Mevzuat gereği sistemde yeterli süre kalmadan ayrılan katılımcılar nedeniyle, devlet katkısının yaklaşık yüzde 58’i Hazine’ye geri dönüyor.
Örneğin; 2023’te yüzde 76, 2024’te yüzde 57, 2025’in Kasım sonu itibarıyla yüzde 65’lik devlet katkısı geri dönmüş.
