‘Fil verelim yazıtı verin’... Siloam Yazıtı’nın koruması artırılmalı

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile birlikte gittiği Mescid-i Aksa yakınlarındaki tünellerde arkeolojik kazıların yapıldığı bir alanda konuşma yaptı.

Netanyahu burada, 1998'de eski Başbakanlardan Mesut Yılmaz’a yaptığı teklifi anlattı.

İsrail Başbakanı, “Müzelerimizde binlerce Osmanlı eseri var.

İstediğin birini seç, Siloam Yazıtı ile değiştirelim.” dediğini ama Yılmaz’ın bunu reddettiğini açıkladı.

Ama İsrail yalnızca bir kez bu yazıtı istemedi.

Defalarca geri almayı denedi.

Fille yazıt takası bile önerdiler.

Ama önce bu yazıtın önemine bakalım.

OSMAN HAMDİ BEY HABERDAR ETTİ İBRAHİM HAKKI PAŞA YOLLADI Yazıt, Siloam Tüneli’nde bulundu.

Bu tünel, bir pınardaki suyu Siloam havuzuna taşımasıyla biliniyor.

Yahudi Kralı Hezekiel, Asur tehdidine karşı kentin içme suyunu güvence altına almak için bu tüneli inşa ettiriyor.

Milattan önce 8. yüzyıla tarihlenen yazıt, önibranice yazıldı.

İsrail bu yazıtı, Kudüs’ün kendilerine ait olduğunu temellendirmek için kullanıyor ve bu nedenle önem atfediyor.

Tünel ilk olarak 1838 yılında Edward Robinson tarafından keşfedildi.

Yazıtı, 1880 yılında Yahudiler Arasında Hristiyanlığı Yayma Londra Cemiyeti’nin mesleki eğitim enstitüsünün başkanı olan Conrad Schick’in 16 yaşındaki bir öğrencisi, tüneli keşfederken buldu.

Temmuz 1890'da Kudüs'te yaşayan biri, tünelin duvarındaki yazıtı söktü.

Bu işlem sırasında yazıt altı veya yedi parçaya ayrıldı ve bazı harfler kırılma noktalarından zarar gördü.

Bunu haber alan Osmanlı hükûmeti harekete geçti.

Osman Hamdi Bey’in devreye girmesiyle, Osmanlı’nın Kudüs sancağındaki İbrahim Hakkı Paşa’yı durumdan haber eder.

İbrahim Hakkı Paşa, 1891'de yazıtın hem orijinaline hem de sahte bir kopyasına ulaşır.

Yazıt bir süre Kudüs Sarayı’nda sergilendikten sonra İstanbul'a gönderilir.

Bugün de İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir. 2007’DEN 2022’YE BEŞ HABER İsrail bu yazıtı bir kez istemedi.

Tabiî Netenyahu’nun açıklamalarıyla 1998’de istendiğini biliyoruz, daha öncesini değil.

Fakat 1998’den sonra birçok kez daha İsrail bu yazıtı talep etti. 2007’de bu konuda İsrail’in iki girişimi var.

Birincisi, Kudüs Belediye Başkanı Uri Lupolianski, Türkiye'nin İsrail Büyükelçisi Namık Tan ile bir araya gelerek tabletin “iyi niyet göstergesi” olarak Kudüs'e iade edilmesini talep ediyor. (J'lem mayor turns Turkey on tablet, The Jerusalem Post, 13 Temmuz 2007.) İkincisi, dönemin İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, dönemin Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’den İsrail'in 70. yıl dönümü kutlamalarında sergilenmek üzere yazıtı bir yıl boyunca kendilerine verilmesini talep etmiş.

Gül, bir yıl değil ama uluslararası kültürel ve tarihi eser sergilenmesine ilişkin kurallar çerçevesinde kısa süreliğine sergilenmek üzere yazıtı İsrail'e gönderebilecekleri şeklinde yanıt vermiş. (Peres, Gül'den tablet istedi, Milliyet, 15 Kasım 2007.) Bir başka dikkat çekici haber de Gaziantep’ten. 2017 yılında dönemin İsrail Kültür Bakanı Miri Regev, bir basketbol maçı için Gaziantep’e gelir.

Gaziantep Belediye Başkanı Fatma Şahin ile bir araya gelir ve buna dair bir video yayımlar.

Şahin, Ragev’den bir fil talep ediyor.

Regev'in yardımcılarına ve tercümanlarına, “Bir anlaşma yapacağız.

Onlara filleri vereceğiz, onlar da bize Hizkiya'nın yazıtını verecekler.” diyor. (Ilan Ben Zion, Une ministre offre des éléphants contre une tablette antique à un maire turc, Times of İsrael (Fransızca), 23 Şubat 2017.

Ayrıca bakınız: İsrailliler Fatma Şahin'den ne istedi?, mygaziantep.com, 23 Şubat 2017.) Bu konunun son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’un 9 Mart 2022’deki görüşmesinde gündeme geldiğini görüyoruz.

Yine Times of İsrael’de çıkan bir habere göre İsrailli bir yetkili, Zman Yisrael'e verdiği demeçte, Türkiye'nin şu anda İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde bulunan Kudüs'ten kalma eski bir yazıtı İsrail'e iade etmeyi kabul ettiğini söylüyor. (Shalom Yerushalmi, Israeli official: Turkey agrees to return ancient Hebrew inscription to Jerusalem, Times of Israel, 11 Mart 2022.) Fakat Türk yetkililer bunu yalanlıyor.

Haberde şöyle deniliyor: “Yerel medya kuruluşlarına konuşan Türk diplomatik kaynakları, iddianın ‘yalan’ olduğunu belirtti.

İsrail medyası, Tel Aviv'in geçmişte eserin iadesi için defalarca talepte bulunduğunu ancak her seferinde reddedildiğini, bunlardan birinin de 2017'de dönemin Kültür Bakanı Miri Regev'in yazıt karşılığında bir Türk hayvanat bahçesi için ‘iki fil’ teklif etmesi olduğunu belirtti.” (Turkey denies return of inscription to Israel after Herzog visit, Daily Sabah, 13 Mart 2022.) BU TAVIR GELECEKTEDE SÜRDÜRÜLMELİ Siloam Yazıtı, İsrail tarafından egemenliklerinin bir unsuru gibi görülüyor.

İsrail, yalnızca kendi varlığını kabul ettirmek için Filistinlileri yok etmekle yetinmiyor, kültürel talancılıkla tarih yazma peşinde.

İsrail bu talebinden de vazgeçmeyecek gibi duruyor.

Türkiye bugün ve gelecekte kesinlikle bu yazıtın geri verilmemesi konusunda kararlı durmalı.

Dahası yazıt artık İsrail’in hedefindedir.

Bir an önce yazıtın koruması artırılmalı, Mossad’ın açık veya örtük operasyonlarının önüne geçilmelidir.