Bu yıl rekor kırıldı

Atatürk ün ifadesiyle, milletin efendilerinin yerleşim alanı; insanın kökleriyle en derin şekilde bağ kurduğu, iç sesini en net şekilde duyduğu, huzurun, masumiyetinin, saflığın simgesi köy...

Ahmet Kutsi Tecer’in sözlerini 1927’de yazdığı Orada Bir Köy Var Uzakta adlı şiiri, 1950 li yıllarda Münir Ceyhan tarafından bestelendi.

Orada Bir Köy Var Uzakta , ilkokullarda başta Yerli Malı Haftası başta olmak üzere birçok etkinlikte, sesi güzel olan öğrencilerden oluşan bir koro, müzik derslerinde de bütün sınıf tarafından mutlaka seslendirilirdi.

Birbirine çok benzese de herkesin kendine özgü bir köy algısı vardır.

Benim için köy demek, pastoral romantizmle bezeli köyümüz Taşucu demek.

Mersin in Silifke ilçesine bağlı Taşucu demek; sabahları horoz sesiyle uyanıp, güne sıkma ve çökelek salatası yiyerek başlamak, ata - eşeğe binmek, harnup, nar ve dikenli inciri dalından koparıp yemek, damda kurulan cibinlikte yıldızların altında uyumak demek.

Elbette aklıma her geldiğinde; İyi ki o günleri yaşamışım ın verdiği mutlulukla, o günleri bir daha yaşayamayacak olmanın verdiği burukluğun harman olduğu duygu sarmalı demek. Örneğin Taşucu nda; amcamın eşeği Sıpa ve köpeği Yetiş ile gezdiğim zamanlar, zihnimin Silinmeyecekler bölümünde yer alıyor.

Birleşmiş Milletler Turizm Örgütü tarafından beşincisi düzenlenen En İyi Turizm Köyleri girişimi kapsamında, Afrika, Amerika, Asya, Avrupa ve Orta Doğu daki 29 ülkeden 52 köy ödüle lâyık görüldü.

Köyler; kültürel mirasın korunması, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ve turizmin yerel kalkınmaya katkısı gibi kriterlerle değerlendirildi.

REKOR KIRILDI En İyi Turizm Köyleri 2025 listesinde ülkemizden 4 köy yer alarak bu alanda rekor kırıldı. (Daha önce, aynı yıl en fazla 2 köy seçilmişti) Yeni listeyle birlikte, En İyi Turizm Köyleri Ağı na katılan köy sayısı, dünya genelinde 319’a ulaştı.

En İyi Turizm Köyleri Ağı ; kırsal destinasyonların deneyim paylaşımını, iyi uygulamaların yaygınlaştırılmasını ve sürdürülebilir kalkınma alanlarında iş birliğini amaçlıyor.

Muğla’dan; Akyaka, İzmir’den; Barbaros, Mardin’den; Anıtlı ve Antalya’dan Kale Üçağız köyleri, doğal güzellikleri, köklü kültürleri ve sürdürülebilir turizm anlayışlarıyla dünyanın en iyi turizm destinasyonları arasına alındı.

Peki, adı geçen köylerde nüfus durumu nedir?Birçok köyde nüfus azalması görülürken; Akyaka, Barbaros, Anıtlı ve Kale Üçağız da tam tersi bir durum gerçekleşti. 2025 TE TÜRKİYE NİN EN İYİ TURİZM KÖYLERİ ♦ Akyaka (Muğla)… Doğal güzellikleri ve çevre dostu mimarisiyle tanınıyor. 2015 te nüfusu; 2.691 olan köyde yaşayanların sayısı 10 yılda; % 15 artışla 3.104 e ulaştı. ♦ Barbaros (İzmir)… Yerel üretim, geleneksel el sanatları ve gastronomiyle öne çıkıyor. 2015 te nüfusu, 294 olan köyde yaşayanların sayısı 10 yılda; % 52 artışla 448 e çıktı.

Köyün muhtarı Barbaros Ersan, Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü ne ilk başvurularını 2021 de gerçekleştirdiklerini söyledi.

Köyün, 1970 li yıllardan itibaren turizmle tanıştığını belirten Ersan; 1970 li yılların ortalarından 1998 e kadar Türk geceleri düzenlenirdi.

Bir turizm firması, köye turist getirirdi.

Her perşembe köyde etkinlik olurdu.

Otellerde her şey dâhil sistem başlayınca turist geleneği bitti.

Köyümüze yine de gelen giden oluyordu.

Birçok dizi, klip ve reklam çekimi yapıldı.

İlk film 1986 da Hülya Avşar, Menderes Samancılar ve Aytaç Arman ın oynadığı Uzun Bir Gece filmiydi diye konuştu. ♦ Anıtlı (Mardin)… Tarihî dokusu ve çok kültürlü yapısıyla dikkat çekiyor. 2015 te nüfusu; 157 olan köyde yaşayanların sayısı 10 yılda; % 5 artışla 165 kişi oldu. ♦ Kaleüçağız (Antalya)… Likya uygarlığının izlerini taşıyan eşsiz kıyı köylerinden biri. 2015 nüfusu; 471 olan köyde yaşayanların sayısı, 10 yılda; % 7 yükselişle 502 ye yükseldi.

TÜRKİYE DE KAÇ KÖY BULUNUYOR? 2012 de çıkarılan yasayla büyükşehir belediyesi sınırları il sınırlarına genişletilmiş olan 30 ile bağlı bütün köyler, kırsal mahalle statüsüne dönüştürüldü.

Böylelikle, 34.396 olan köy sayısı; 18.238’e düştü. (% 47 azaldı) EN ÇOK KÖYE SAHİP OLAN İLLER ♦ Sivas... 1.234♦ Kastamonu… 1.054♦ Çorum… 756 Ülkemizde UNESCO Dünya Mirası Listesi nde yer alan tek köy, Bursa nın Cumalıkızık köyüdür.

Bursa ve Cumalıkızık, Osmanlı İmparatorluğu nun Doğuşu başlığıyla 2014 te listeye dâhil edildi.

Cumalıkızık, Osmanlı İmparatorluğu nun erken dönem sivil mimarisini koruyan bir köy olma özelliğine sahip.

NÜFUSU EN FAZLA OLAN KÖYLER ♦ Taşpınar (Adıyaman)… 7.002♦ İpekli (Adıyaman)… 6.144♦ Dereobası (Osmaniye)... 5.881 Adıyaman ın Taşpınar köyünün nüfusu, 2022 de 370 kişiden oluşuyordu. 6 Şubat depremlerinden sonra konteyner kentlerin kurulmasının da etkisiyle köyün nüfusu, 2023 te; 5.154 e, 2024 te ise 7.002 ye yükseldi.

TEK KİŞİNİN YAŞADIĞI KÖYLER ♦ Ağaçyurdu...

Şırnak ♦ Çattepe… Siirt ♦ Tarlabaşı… Iğdır ♦ Kayalıbağ… Bitlis ♦ Çomakköy… Bingöl 1993 te terör ve güvenlik gerekçesiyle boşaltılan Ağaçyurdu, 2013 te yerleşime tekrar açıldı. 17 kişi, Ağaçyurdu na dönse de yıllar içinde nüfus, 1 kişiye kadar düştü. 2013 ila 2024 arasında köy nüfusu, sürekli olarak düşüş gösterdi.

Sadece 2018 ve 2023 te bir önceki yıla oranla artış görüldü.

Sonuç olarak son 12 yılda köy nüfusu; % 14.7 azaldı.

KÖY NÜFUSU AZALMAYA DEVAM EDİYOR ♦ 2013 Türkiye Nüfusu… 76.667.864 Köy Nüfusu… 6.633.349 (% 8.6) ♦ 2014Türkiye Nüfusu… 77.695.904 Köy Nüfusu… 6.409.722 (%8.2) ♦ 2015Türkiye Nüfusu… 78.741.053 Köy Nüfusu… 6.220.543 (% 7.9) ♦ 2016Türkiye Nüfusu… 79.814.871 Köy Nüfusu… 6.145. 545 (% 7.7)♦ 2017Türkiye Nüfusu… 80.810.525 Köy Nüfusu… 6.060.789 (% 7.5) ♦ 2018 Türkiye Nüfusu… 82.003.882 Köy Nüfusu… 6.314.299 (% 7.7) ♦ 2019 Türkiye Nüfusu… 83.154.997 Köy Nüfusu… 5.987.160 (%7.2) ♦ 2020 Türkiye Nüfusu… 83.614.362 Köy Nüfusu… 5.852.005 (% 7) ♦ 2021 Türkiye Nüfusu… 84.680.273 Köy Nüfusu… 5.758.258 (% 6.8) ♦ 2022 Türkiye Nüfusu… 85.279.553 Köy Nüfusu… 5.628.450 (% 6.6) ♦ 2023 Türkiye Nüfusu… 85.372.377 Köy Nüfusu… 5.976.066 (% 7) ♦ 2024Türkiye Nüfusu… 85.664.944 Köy Nüfusu… 5.653.886 (% 6.6) * Parantez içindeki yüzdeler; köy nüfusunun, genel nüfustaki oranını gösteriyor.

Köy denince akla ilk olarak ülkenin tarım alanları geliyor.

Peki tarım sektörünün gayri safi yurt içi hasıladaki payı ne kadar? 1960 ta; tarım sektörünün GSYH deki payı % 60 tı...

Yıllar içinde aslan payı, sanayi sektörünün oldu.

Tarım sektörünün payı, 2000 li yılların başında tek haneli rakama kadar düşerken son 5 yıldaki verilere bakacak olursak, tarım sektörü girdisinde bariz bir değişim gözlenmedi.

SON 5 YILDA TARIM SEKTÖRÜNÜN GSYH İÇİNDEKİ PAYI ♦ 2020... % 6.7 ♦ 2021... % % 5.5 ♦ 2022... % 6.5 ♦ 2023... % 6.2♦ 2024... % 6 AB ülkelerinde ise tarım sektörünün gayri safi yurt içi hasıladaki payının bir hayli düşük olduğu görülüyor. 27 Avrupa ülkesinin ortalaması % 1.5 ila % 2 arasında bulunuyor.

En fazla tarım alanına sahip 4 AB üyesi ülkenin tarım alanı, ülke yüz ölçümündeki oranı açısından, Türkiye den daha fazla olsa da ülkemizdeki tarım sektörünün GSYH içindeki payı daha yüksek.

Bu da Türkiye nin AB ülkelerinden daha fazla tarım ülkesi olduğunu gösteriyor. 5 ÜLKENİN TARIM ALANI ♦ Türkiye... 24 milyon hektar (Ülkenin % 30 u) ♦ Fransa... 33 milyon hektar (Ülkenin % 51 i )♦ İspanya... 27 milyon hektar (Ülkenin % 53 ü)♦ Almanya... 17 milyon hektar (Ülkenin % 47 si) ♦ İngiltere... 17 milyon hektar (Ülkenin % 69 u) Ülkelerin bu kadar tarım alanına sahip olması, başlı başına tamamının ekili olduğu anlamına gelmiyor.

Tarım alanının ne kadar ekili olduğu yıldan yılda değişiyor.

TÜRKİYE DE TARIMLA İLGİLİ RAKAMSAL BİLGİLER 2024 te; • Üreticilere yönelik toplam doğrudan üretim destekleri yaklaşık; 91 milyar TL ye ulaştı.• Türkiye nin tarımsal hasılası, yaklaşık 74 milyar dolar olarak gerçekleşti.• Tarım sektörü, bir önceki yıla göre; % 3.9 oranında büyüdü.• Tarım ve gıda ürünlerinde toplam 32.6 milyar dolar ihracat gerçekleştirildi. 2024 te; • 22.487.757 ton süt üretildi (Kişi başına; 262 litre)• 2.105.895 ton kırmızı et üretildi (Kişi başına; 24.5 Kg)• 2.512.131 ton tavuk eti üretildi (Kişi başına; 32.7 Kg)• 21.155.089.000 adet yumurta üretildi (Kişi başına; 246 yumurta) ÖNCEKİ YILLARIN EN İYİ TURİZM KÖYLERİ 2021 ♦ Mustafa Paşa (Nevşehir) ♦ Taraklı (Sakarya) 2022 ♦ Birgi (İzmir) 2023 ♦ Şirince (İzmir) 2024 ♦ Ormana (Antalya ) İstanbul un başta gürültüsünden ve trafiğinden bunalan bazı ünlüler, şehri terk ederek yaz - kış, köy hayatı yaşamaya başladı.

KÖYE YERLEŞEN ÜNLÜLER ♦ Yılmaz Erdoğan♦ Hayko Çepkin ♦ Kıraç ♦ Attila Saral ♦ Burak Hakkı ♦ Özlem Tekin ♦ Ege ♦ Özgü Namal ♦ İlker Ayrık