Haber Detayı
Her şey Barselona'da üç kadın resminin duvara çizilmesiyle başladı: Jeopolitik tehlike
İspanya'da, ülkenin tarihinin ve sanat anlayışının gençlik projeleriyle sokağa taşınması, jeopolitiğin basit yaklaşımından ziyade tarihin toplumsal yönünü açığa çıkarıyor.
Tascabile'den Simone Cosimelli, yazısına 2024’te Barselona’da duvara çizilen üç kadının hikâyesiyle başlıyor.
María Soliña, büyücülükle suçlanıp mallarına el konulan bir kadın; María Pérez Lacruz, Franco döneminde idam edilen bir aktivist; Casilda Hernández, anti-faşist direnişin önemli figürü.Bu üç yüz, tarihin düz bir çizgi olmadığını, farklı yaşamlar arasında görünmez bağlar olduğunu ve geçmişin bugünün üzerine çöken bir ağırlık değil, sürekli hareket halinde bir alan olduğunu hatırlatıyor.
Cosimelli’ye göre duvar resmi bu yüzden Rosie the Riveter’ın ikonografisine gönderme yapıyor: Tarih, yeniden yorumlandığında yeni anlamlar kazanıyor.TARİH SOKAĞA İNİYORCosimelli’nin dikkat çektiği şey, son yıllarda Avrupa’da tarihe yaklaşımın değişmesi.
Rap for Memories gibi girişimler, İspanya’nın geçmişini müzik, sokak sanatı ve gençlik projeleriyle yeniden anlatıyor.İtalya’da Topografia per la storia adlı platform, faşist dönemin toplama kamplarını dijital haritalar ve belgeleme projeleriyle görünür kılıyor.
Bu çalışmaların ortak amacı, tarihin sadece akademik bir alan değil, kamusal bir deneyim olduğu fikrini yaymak.Kamusal tarih, Cosimelli’ye göre, geçmişi demokratikleştiriyor: Tarih sınıflardan çıkıyor, sokaklara yayılıyor, yeni kuşaklarla buluşuyor.JEOPOLİTİĞİN YÜKSELİŞİ: DÜNYAYI BASİTLEŞTİRME ARZUSUTam da tarihin bu kadar çoğul bir yöne savrulduğu anda, Avrupa’da 2022’den beri yükselen bir başka ses var: Jeopolitik.Cosimelli’nin eleştirisi açık: Jeopolitik, popüler formunda tarihin karmaşıklığını bastıran bir düzen aracı.Televizyon ekranlarına çıkan uzmanlar, dünyayı bir satranç tahtasına indiriyor; aktörler birbirinin üstüne hamle yapan figürlere dönüşüyor.Bu anlatı bir tür rahatlama sunuyor: “Dünya karmaşık değil, aslında basit; güçler var, hamleler var, sonuçlar var.”Ama bu basitlik, Cosimelli’ye göre tarihin ruhunu öldürüyor.JEOPOLİTİK TARİHİ NASIL DÜZLEŞTİRİYORJeopolitik yaklaşımda:Tarihsel süreçler daraltılıyor,Toplumsal hareketler görünmez oluyor,İdeolojik dönüşümler önemsizleşiyor.Tesadüflerin ve kırılmaların rolü yok oluyor.Tarih, coğrafyanın hizmetine giriyor.Aktörler, “binlerce yıldır aynı davranışları sergileyen” kategorilere indirgeniyor.Sonuç: Hangi ülkenin neden böyle davrandığı değil, neden hep böyle davranmak zorunda olduğu anlatılıyor.Cosimelli buna “tasarlanmış kaçınılmazlık” diyor.SIFIR TOPLAMLI DÜNYA: KAYBEDENİN SUÇU NEJeopolitik bakışın toplumsal etkisi de tehlikeli.
Uluslararası ilişkileri sürekli rekabet ve çatışma üzerinden kurguladığı için, vatandaşlarda da aynı zihniyeti besliyor:“Birinin kazancı mutlaka diğerinin kaybıdır.”Bu, Cosimelli’ye göre, günümüz Avrupa’sındaki hayal kırıklığı kültürünün bir uzantısı.
İnsanlar siyasete güvenmiyor, demokrasi sorgulanıyor, ortak iyinin peşinde koşmak zayıf görülüyor.Bu ortamda jeopolitik, bir tür “mantıklı karamsarlık” sunuyor ve tam da bu yüzden çok satıyor.KAMUSAL TARİH JEOPOLİTİĞE KARŞI: İKİ ZIT YOLCosimelli, jeopolitiği yerden yere vururken aslında bir alternatif sunuyor: Kamusal tarih, tarihin çok sesliliğini, dinamizmini ve insan merkezli yapısını koruyor.
Jeopolitik ise bireysiz, toplumsuz, her şeyin kader olduğu iddiasına yaslanıyor.Kamusal tarih yataydır, çoğulcudur, dinlemeye dayanır.
Jeopolitik dikeydir, hüküm verir, öngörür, açıklama iddiasındadır.
Kamusal tarih geçmişi açar.
Jeopolitik geçmişi kapatır.SON SORU: TARİHİ JEOPOLİTİĞE TESLİM Mİ EDECEĞİZCosimelli yazının sonunda önemli bir soru bırakıyor:“Jeopolitik gerçekten dünyayı anlamanın en üst biçimi mi, yoksa geçmişi donduran sığ bir çerçeve mi?”Tarih, değişimin mümkün olduğunu gösterir.
Jeopolitik ise çoğu zaman değişimin mümkün olmadığı bir dünya kurar.Cosimelli’nin uyarısı, tarihin özüne geri dönmek gerektiği: Çoğul bakış açılarına, çatışmalara, alternatiflere, tesadüflere, kırılmalara, insanların eylemineOdatv.com
