Gelir dağılımında makas kapanmıyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılına ilişkin “Gelir Dağılımı İstatistikleri” bültenini yayımladı.

Türkiye’de en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay, bu yıl geçen yıla göre 0,1 puan azalarak yüzde 48’e düşerken, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun aldığı pay 0,1 puan artışla yüzde 6,4 olarak kayıtlara geçti.

Sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1’e yaklaştıkça bozulmayı ifade eden Gini katsayısı ise 2025 yılında geçen yıla göre 0,003 puan azalışla 0,41 olarak tahmin edildi.

Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,473, emekli, dul ve yetim maaşı dahil diğer tüm sosyal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,420 olarak hesaplandı.

Brüt gelir üzerinden hesaplanan Gini katsayısı ise 0,422 oldu.

Worldpopulationreview.com sitesinin Dünya Bankası’ndan derlediği verilere göre Gini katsayısı, ABD’de 0,41, Almanya’da 0,32, İtalya’da 0,33, Rusya’da 0,35, Çin’de 0,35 olarak öngörülüyor.

TÜİK’e göre 2025’te Türkiye’de toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği payın en düşük gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği paya oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı bir önceki yıla göre 0,2 puan azalarak 7,5 oldu.

Gelirden en fazla pay alan yüzde 10’unun elde ettiği gelirin en az pay alan yüzde 10’unun elde ettiği gelire oranı şeklinde hesaplanan P90/P10 oranı ise 0,4 puan azalarak 12,9 olarak kayıtlara geçti.

ORTALAMA YILLIK GELİR 662 BİN LİRA Türkiye’de yıllık ortalama hane halkı kullanılabilir geliri, geçen yıla göre yüzde 76,7 yükselişle 662 bin 414 liraya çıktı.

Aynı dönemde Türkiye’de yıllık ortalama eş değer hane halkı kullanılabilir fert geliri, geçen yıla kıyasla yüzde 77,3 artarak 187 bin 728 liradan 332 bin 882 liraya yükseldi.

Yıllık ortalama eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, 2024’e göre bu yıl 194 bin 166 lira yükselerek 418 bin 25 lirayla tek kişilik hane halklarının oldu.

Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hane halklarının yıllık ortalama eş değer hane halkı kullanılabilir fert geliri 386 bin 713 lira iken tek çekirdek aileden oluşan hane halklarında bu değerin 338 bin 164 lira olduğu görüldü.

En düşük yıllık ortalama eşdeğer kullanılabilir hane halkı fert gelirine sahip hane halkı tipi, 264 bin 413 lirayla en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hane halkları olarak belirlendi.

EN YÜKSEK PAY ÜCRETLİLERİN Toplam gelir içinde en yüksek payı, yüzde 49,7 ile geçen yıla göre 0,9 puan artan maaş ve ücret geliri aldı.

İkinci sırada yüzde 18,3 ile geçen yıla göre 2,5 puan azalan müteşebbis geliri, üçüncü sırada yüzde 18,2 ile 0,4 puanlık artış gösteren sosyal transfer geliri dikkati çekti.

Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki payı yüzde 15,6 olurken emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı yüzde 89,3 olarak hesaplandı.

Yıllık ortalama esas iş gelirleri sırasıyla yükseköğretim mezunlarında 566 bin 839 lira, lise ve dengi okul mezunlarında 376 bin 932, lise altı eğitimlilerde 290 bin 323 lira, bir okul bitirmeyenlerde 183 bin 900 lira olarak belirlendi.

Yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 83 ile yükseköğretim düzeyli eğitimlilerde, en düşük artış ise yüzde 56,7 ile lise ve dengi okul mezunlarında görüldü.

EN YÜKSEK GELİR İNŞAAT SEKTÖRÜNDE Esas iş gelirleri sektörel olarak incelendiğinde, en yüksek yıllık ortalama gelirin 426 bin 45 lirayla hizmet sektöründe, en düşük yıllık ortalama gelirin 237 bin 461 lirayla tarım sektöründe elde edildiği belirlendi.

Geçen yıla göre yıllık ortalama esas iş gelirinde en yüksek artış yüzde 79 ile inşaat sektöründe gözlenirken, bunu yüzde 75,8 ile hizmet sektörü izledi.

Sanayi sektöründe yüzde 70,1, tarım sektöründe yüzde 54,4 artış kaydedildi.

Yıllık ortalama esas iş gelirleri, sırasıyla işverenlerde 1 milyon 204 bin 791 lira, ücretli maaşlılarda 379 bin 47 lira, kendi hesabına çalışanlarda 348 bin 45 lira ve yevmiyelilerde 186 bin 682 lira olarak hesaplandı.

Geçen yıla göre en yüksek artış yüzde 80,7 ile ücretli ve maaşlılarda, en düşük artış ise yüzde 49,7 ile işverenlerde görüldü.