Antarktika'da 2 ayda şoke eden hız: Hektoria buzulu 8 kilometre eridi

Antarktika'nın nispeten küçük bir buzul yapısı olan Hektoria Buzulu, son dönemde yaşanan şaşırtıcı ve hızlı değişimiyle bilim dünyasının odak noktası haline geldi.

Buzul, yalnızca Kasım ve Aralık 2022 tarihleri arasında tam 8 kilometre buz kaybetti.

Bu geri çekilme hızı, daha önceki kayıtlara kıyasla neredeyse on katlık bir artış gösteriyor.Bu dramatik olay, bölgedeki diğer buzulların da hızla erime tehlikesi altında olup olmadığı sorusunu gündeme taşıdı ve küresel deniz seviyeleri için potansiyel olarak büyük bir tehlikeye işaret ediyor.

Bu hızdaki buz kaybı, iklim değişikliğinin neden olduğu ısınmaya karşı Antarktika buzullarının ne kadar kırılgan olduğunu net bir şekilde gösteriyor.Hektoria'daki inanılmaz hızdaki geri çekilmenin arkasındaki temel nedenlerden biri, buzulun yatağının düz ve alçak bir ana kaya üzerinde bulunması.

Colorado Boulder Üniversitesi'nden Naomi Ochwat, buzulun incelmesiyle ön kısmının zeminden hafifçe ayrılarak yüzdüğünü ve okyanusun kaldırma kuvvetiyle hızla parçalandığını belirtiyor.Buzdağı kopması adı verilen bu süreç, büyük buz parçalarının hızla ayrıldığı bir zincirleme reaksiyon başlattı.

İncelen buzun tetiklediği bu tür hızlı çöküşler daha önce de yaşanmıştı, ancak Hektoria'daki hız modern çağda eşi benzeri görülmemiş bir durum.

Geri çekilmenin hızlandığı, buzun hareketinden kaynaklanan "buzul depremlerini" kaydeden sismik verilerle de doğrulandı.Destekleyici deniz buzu ortadan kalktıHektoria'nın çöküşündeki bir diğer önemli etken, buzulu yerinde tutan çevredeki deniz buzunun kaybıydı. 2022'nin başlarında, on yıldan uzun süredir buzulu stabilize eden deniz buzu parçalanıp dağıldı.

Bu durum, Hektoria'yı doğrudan okyanusun güçlü etkilerine maruz bıraktı.Sabit deniz buzunun ortadan kalkmasıyla, buzul artık dışarıdan destek almıyor ve bu da akışının hızlanmasına ve buzunun kaygı verici bir hızla incelmesine neden oluyor.

Araştırmacılar, deniz buzunun kaybının, dalgaların ve okyanus kabarmalarının buzulun ön cephesine ulaşmasına izin vererek buzdağı kopma sürecini daha da şiddetlendirdiğini söylüyor.Buzul yere mi oturuyordu, yoksa yüzüyor muydu?Bilim insanları bu dramatik geri çekilme konusunda hemfikir olsa da, olayın kesin nedeni halen tartışılıyor.

Airbus Savunma ve Uzay'dan Frazer Christie gibi bazı uzmanlar, buzulun yere oturma sınırını (buzulun deniz yatağında durmaktan okyanusta yüzmeye geçtiği çizgi) belirlemek için kullanılan uydu verilerinin kesinliğini sorguluyor.Eğer geri çekilme sırasında buz gerçekten yüzüyorsa, bu olay deniz yakınındaki buzullar için doğal bir süreç olan daha tipik bir buzdağı kopması olarak görülebilir.

Ancak buzul o sırada yere oturmuş durumdaysa, bu hızlı geri çekilme, buzul dengesizleşmesinin tamamen yeni bir mekanizmasını temsil ediyor olabilir.

Leeds Üniversitesi’nden Anna Hogg, yere oturma çizgisi etrafındaki belirsizliğin, geri çekilmenin sonuçlarını tam olarak anlamayı zorlaştırdığını ifade ediyor.Hektoria'daki bu hızlı çöküş, Antarktika buzullarının geleceğine dair önemli bir uyarı.

Bu tek olay büyük bir deniz seviyesi yükselmesine yol açmayacak, ancak değişen koşullar altında buzulların ne kadar çabuk dengesini kaybedebileceğine dair kritik bir işaret veriyor.

Bilim insanları, Hektoria'nın izole bir vaka mı yoksa daha geniş bir dengesizliğin habercisi mi olduğunu anlamak için benzer buzulları yakından takip etmeye devam ediyor.