Efsane uçak Concorde'un en büyük problemi, X-59 ile tarihe karışacak

NASA ve Lockheed Martin’in ortak projesi olan deneysel uçak X-59, gök gürültüsünü andıran yüksek sesli patlamalar yerine yalnızca yumuşak bir “gümleme” sesi çıkarmak üzere tasarlanmış ilk süpersonik uçak olarak ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirdi.

Bu tarihi uçuş, ABD’de 1973’ten beri yasak olan ticari süpersonik seyahatin geri dönüşü için atılmış kritik bir adım olarak görülüyor.Test uçuşu, Lockheed Martin'in Kaliforniya, Palmdale'deki Skunk Works tesisinden kalktıktan sonra yaklaşık bir saat sürdü ve Kaliforniya, Edwards'taki NASA Armstrong Uçuş Araştırma Merkezi'ne iniş yaptı.

Bu ilk testte uçak, saatte 386 kilometre azami hıza ulaştı ve yerden yaklaşık 3660 metre yükseklikte seyretti.

Uçuşun temel amacı, uçağın kritik sistemlerinin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmek olduğu için, henüz süpersonik hıza çıkış testleri yapılmadı.Lockheed Martin'in teknik verilerine göre X-59, saatte 1.489 kilometre hıza (Mach 1.4) ulaşma kapasitesine sahip.

Bu, standart bir Boeing 747 yolcu uçağının hızının neredeyse iki katı anlamına geliyor.

Uçak, 16.764 metre irtifada uçmak üzere tasarlandı. 30,5 metre uzunluğu ve keskin hatlarıyla bir kılıç balığını andıran X-59'un tasarımı, sessiz uçuşun anahtarını barındırıyor.Gök gürültüsünü “kapı çqrpması” sesine çeviren teknolojiGünümüzde kullanılan süpersonik jetlerin yerleşim yerlerinin üzerinde uçması, yarattıkları yüksek ses patlamaları, yani sonik patlama nedeniyle ABD’de yasaklanmış durumda.

Bu ses patlamaları, uçak ses hızını aştığında, önündeki hava dalgalarının birleşerek tek bir büyük şok dalgası oluşturması sonucu meydana geliyor ve gök gürültüsüne benzer bir etki yaratıyor. 1964 yılında Oklahoma City üzerinde yapılan tartışmalı testler, bu patlamaların camları kırabileceğini ve halkta korkuya neden olabileceğini kanıtlamıştı.X-59’un dikkat çekici derecede uzun ve keski şeklindeki burnu, bu problemi çözmek için özel olarak tasarlandı.

Burun şekli, süpersonik uçuş sırasında oluşan normal şok dalgasını birden fazla küçük şok dalgasına bölerek enerjisini dağıtıyor.

Bu dağılma sayesinde, patlamanın şiddeti büyük ölçüde azalıyor ve ortaya çıkan ses, yalnızca bir otomobil kapısının çarpmasıyla aynı şiddette, yumuşak bir “gümleme” sesine dönüşüyor.Mühendisler, ses patlamalarına neden olan şok dalgalarını gözle görülür hale getiren Schlieren görüntüleme adı verilen özel bir fotoğrafçılık tekniği kullanarak, uçağın aerodinamik tasarımının beklentileri karşılayıp karşılamadığını kontrol edebiliyorlar.

Bu yöntem, değişen hava basıncının ışığı nasıl büktüğünü göstererek şok dalgalarının şeklini izlemeye olanak tanıyor.X-59'un ilerleyen test uçuşlarında süpersonik hıza ulaşması planlanıyor.

Eğer her şey yolunda giderse, uçak, halkın bu azaltılmış süpersonik “gümleme” seslerine karşı tepkisini ölçmek için kullanılacak.

Bu veri, ABD’de ticari süpersonik uçuş yasağının kaldırılmasına yönelik yasal düzenlemeler için kritik önem taşıyor.